ngẫu nhiên thuốc kháng sinh và đỉa sống đối chứng cho người bị viêm phổi.
Cũng chẳng có bằng chứng trực tiếp nào chứng tỏ kiểu thử nghiệm ngẫu
nhiên kiểu đó từng xảy ra. Nhưng điều khiến ta an lòng chính là niềm tin
thuốc men đều được chứng nhận bởi Cục quản lý Thực phẩm và Dược phẩm
(FDA) hay các cơ quan có chức năng tương đương. Chúng ta nghĩ loại thuốc
kháng sinh nào mặt trên thị trường cũng đều phải vượt qua một số kiểm
nghiệm nhất định. Trước thực tế đôi khi sức mạnh đồng tiền có thể khiến
người ta giả mạo kết quả kiểm nghiệm, ta vẫn tin FDA đảm bảo thí nghiệm
đáng tin cậy để thuốc kháng sinh trên thị trường an toàn và công hiệu.
Nói ra như vậy không phải để ám chỉ rằng không nên tin thuốc kê đơn của
bác sĩ, mà để nhấn mạnh trong thực tế nhiều niềm tin và giả thuyết của
chúng ta dù có rất ít hay không hề có căn cứ vẫn là cơ sở tạo nên lòng tin.
Bất cứ khi nào lòng tin bị lung lay cũng là lúc người ta phản ứng lại các
thông lệ truyền thống vốn được xã hội công nhận. Ví dụ mặc dù các ban
ngành uy tín không ngừng trấn an vắc xin an toàn, nhưng một số người ở
Mỹ và Anh vẫn từ chối tiêm phòng sởi cho con em mình vì lo ngại loại vắc
xin đó có thể dẫn đến bệnh tự kỷ. Do đó số ca nhiễm sởi đang ngày càng
tăng ở Mỹ, dù con số này đang giảm ở tất cả những nơi khác
. Hãy thử
nghĩ đến hoàn cảnh của những công dân bình thường ở một quốc gia nghèo.
Người dân phương Tây luôn dễ dàng tiếp cận với nguồn tri thức uyên bác
của các nhà khoa học giỏi nhất thế giới, vậy mà họ còn cảm thấy khó khăn
khi lựa chọn. Huống hồ những người nghèo ít được tiếp cận thông tin thì
việc này còn khó khăn đến mức nào? Người ta chọn những điều có nghĩa
với mình, nhưng nếu hầu hết đều không có kiến thức sinh học phổ thông căn
bản, tức không có lý do gì để tin vào năng lực và thái độ làm việc của bác sĩ,
thì quyết định của họ chẳng khác gì dò đường trong đêm.
Ví dụ, người nghèo ở nhiều nước thường tin thuốc phải được truyền trực
tiếp vào máu - đây là lý do tại sao họ thích những loại thuốc tiêm. Để bác bỏ
lý thuyết (có vẻ hợp lý) này, ta cần hiểu đôi điều về cách cơ thể hấp thụ chất
dinh dưỡng thông qua đường tiêu hóa và tại sao tiệt trùng kim tiêm đúng
