nhân kích thích của một hoặc một vài tiến trình như vậy. Trong vài trường
hợp, khi hiện tượng này diễn ra trong giai đoạn kéo dài của cái chết ở những
bệnh nhân giai đoạn cuối, tất nhiên, các yếu tố khác cũng có thể có một vai
trò, như là thuốc gây mê dạng tiêm hoặc các chất độc được sản sinh ra bởi
chính căn bệnh đó.
Giống như rất nhiều các giải thích khác về những hiện tượng khó hiểu, có
vẻ thần bí, giải thích này không có mâu thuẫn gì với những người theo tôn
giáo giữa chúng ta. Tôi không phải là người đầu tiên thắc mắc về những
cách thức thần bí mà Chúa được coi là đã thực hiện những ý nguyện bí ẩn
của Người, cũng chẳng phải là nguồn tin đồn đại rằng có thể Người sử dụng
các hóa chất để thực hiện việc đó. Vì là một người hoài nghi thâm căn cố đế,
tôi tin chắc rằng chúng ta đừng nên chỉ đặt câu hỏi về tất cả mọi chuyện mà
còn nên sẵn sàng tin tưởng rằng mọi điều đều có thể. Nhưng trong khi
những người theo chủ nghĩa hoài nghi chân chính có thể sống vui vẻ hạnh
phúc trong tình trạng bất khả tri lâu dài, một vài người trong chúng ta ước ao
được tin. Điều gì đó bên trong linh hồn thiên về lý trí của tôi quả có nổi loạn
trước những viện dẫn của cận tâm lý học, nhưng chắc chắn không phải là về
Chúa. Sẽ không có gì làm tôi hài lòng hơn là bằng chứng về sự tồn tại của
Người, và cả thế giới bên kia đầy sung sướng nữa. Bất hạnh thay, tôi không
thấy có bằng chứng nào cho việc đó trong kinh nghiệm cận tử.
Tôi không hề nghi ngờ sự tồn tại của hiện tượng cận tử và cảm giác bình
yên đôi khi xuất hiện khi cái chết bất ngờ đe dọa. Tuy nhiên, tôi nghi ngờ về
tần số xuất hiện của nó trong những tình huống khác ngoài những tình
huống bất ngờ. Đương nhiên, sự thoải mái và bình yên, và đặc biệt là sự
thanh thản tỉnh táo, của những ngày bám trụ cuối cùng ở cõi trần lại được
các nhà bình luận đánh giá quá; chúng ta không thể được thỏa mãn trọn vẹn
bằng cách bị ru ngủ trong những mong đợi phi lý.
Michel Eyquem de Montaigne (1533-1592): một trong những nhà văn có
ảnh hưởng nhất thời kỳ Phục Hưng. Ông được coi là người đã đưa tiểu luận
thành một thể loại văn học.
