chúng ta thật sự mất chúng. Những mất mát như vậy không thể đo tính
được, chúng chậm rãi ăn mòn dần những khía cạnh của kết cấu nền văn
minh của chúng ta.
Thuật ngữ trimodal (ba giai đoạn) được áp dụng để chỉ chuỗi thời gian
của giai đoạn hấp hối vì chấn thương: tử vong ngay lập tức, tử vong sớm, và
tử vong muộn. “Tử vong ngay lập tức” diễn ra trong vòng vài phút bị chấn
thương. Nó chiếm quá nửa những vụ chết người do chấn thương và thường
là kết quả của chấn thương ở não, tủy sống, tim, hoặc một mạch máu chính.
Tiến trình sinh lý học hoặc là tổn hại não bộ nghiêm trọng hoặc kiệt máu.
“Tử vong sớm” diễn ra trong vòng vài giờ đầu tiên. Nguyên nhân phổ
biến là tổn thương ở đầu, phổi hoặc các cơ quan ở bụng, kèm theo chảy máu
ở các khu vực này. Tử vong có thể vì tổn thương não, mất máu, hoặc nghẹt
đường thở. Thực tế, bất kể khoảng thời gian là bao nhiêu, khoảng 1/3 cái
chết do tổn thương là vì tổn thương não và 2/3 là do chảy máu. Mặc dù “tử
vong ngay lập tức” vượt ra ngoài khả năng can thiệp của y học, sự sống của
nhiều bệnh nhân rơi vào phân loại “sớm” có thể được cứu bằng điều trị kịp
thời. Ở đây, vận chuyển nhanh chóng, các đội xử lý tổn thương lành nghề,
và các phòng cấp cứu sẵn sàng chiến đấu tạo ra sự khác biệt mấu chốt. Ước
chừng khoảng 25 nghìn người Mĩ tử vong hằng năm bởi vì nguồn tài nguyên
không sẵn sàng mọi lúc mọi nơi. Có thể thấy ví dụ về hiệu quả của hệ thống
vận chuyển nhanh chóng ở các bài học trong những cuộc xung đột về quân
sự của chính quốc gia này. Trong bốn cuộc chiến tranh lớn gần đây, thay đổi
tiến bộ trong y học luôn đi liền với việc giảm bớt thời gian di chuyển. Kết
quả là các số liệu thống kê tử vong được cải thiện đáng kể từ cuộc chiến này
sang cuộc chiến tiếp theo.
“Tử vong muộn” chỉ những người tử vong trong vài ngày hoặc vài tuần
sau khi bị chấn thương. Ước khoảng 80% trong số những người thuộc phân
loại này tử vong do những biến chứng từ nhiễm trùng, suy phổi, thận và gan.
Những người này vượt khỏi được sự mất máu hoặc tổn thương đầu ban đầu,
nhưng thường chịu những tổn thương ở các bộ phận khác, như lỗ thủng ở
ruột, dập lá lách hoặc gan, hoặc có thể là một tổn thương nặng ở phổi.
