mười cây số. Phần dây chôn dưới đất dành cho chúng tôi. Phần còn lại dành
cho một toán chuyên viên gồm toàn người Ý trong quân đội của Badoglio.
Họ được hưởng chế độ tù binh chiến tranh, nghĩa là sự xa hoa so với chúng
tôi, nhưng họ không ngạc nhiên khi trông thấy chúng tôi, họ quen làm việc
với mọi loại người nội trú mà Đại Đức quốc đã “tuyển dụng” để làm việc.
Chúng tôi phải đào một rãnh dài, và vì trời đẹp nên ngày đầu tiên trôi qua
không có gì mệt nhọc. Tình trạng hôm sau không còn được như vậy nữa.
Một tên lính canh, thường không lưu tâm gì đến công tác, đã đến gần tôi
trong buổi sáng. Từ lúc bắt đầu làm việc, tôi chú ý là y theo dõi tôi một
cách đặc biệt:
- Sao, không biết xử dụng cuốc ạ, y nói với tôi, đưa tay coi?
Đó là một tên tóc đỏ hoe, vẻ mặt được đánh dấu đặc biệt bởi một chiếc
mồm giống miệng thỏ và vẻ thù hận trong ánh mắt. Tôi đưa hai tay trình
y.Y phá ra cười chế nhạo và ra lệnh cho tôi cuốc với nhịp nhanh hơn. Y
đứng ở gần tôi để theo dõi sự thi hành mệnh lệnh. Sau nửa giờ, tôi mệt đứt
hơi nhưng nỗi thống khổ chỉ mới bắt đầu. Mỗi lần có ý định dừng lại một
giây để lấy sức, một báng súng dáng vào lưng tôi nhắc nhở sự hiện diện của
y. Y cười ngạo mạn, chỉ trỏ tôi cho bọn đồng nghiệp, và tự nhiên là vì tính
hèn hạ, chúng đã đồng tình với y. Tất cả những gì tôi chịu đựng cho đến lúc
đó chỉ là trò trẻ con. Khi buổi nghỉ trưa, sau cùng, rồi cũng đến, kiệt lực, tôi
tự hỏi với nỗi sợ hãi làm sao có thể tiếp tục vào buổi chiều được. Trên
đường, nhiều người chạy xe đạp ngang qua. Cảnh đồng quê thật đẹp, mọi
vật yên bình và tươi tĩnh. Chúng tôi lại được lệnh tiếp tục làm việc, tôi nghe
một tên lính nói với bạn y một câu có vẻ lo âu: “Mày nghe chưa, radio nói
là chúng đã thực hiện rồi”. Cả hai đi vào một căn nhà gần đó để nghe tin tức
và tất cả bọn lính canh chặn lại sầm sì với nhau có vẻ bí mật. Tình trạng nầy
thật là hấp dẫn bởi vì tên đao phủ thủ đã quên mất tôi và suốt cả buổi chiều
tôi đã cố thử đoán xem tin tức gì mà có thể làm xao động đến như vậy. Tất
cả những dự đoán đều trải qua trong óc. nhưng mãi đến tối, lúc trở về trại
tôi mới biết rõ, mọi người đều đề cập đến nó. Đài phát thanh Đức cũng loan
báo tin nầy và nhiều tù nhân đã nghe được. Cuộc đổ bộ đã được thực hiện
rồi, lần nầy không còn là tin vịt nữa. Từ ngày người ta chờ đợi nó, chúng tôi
