ngàn, nhưng không có dấu hiệu nào cho thấy ngọn núi bên phải lại chứa
trong một hang động, một nhà máy tối tân với hai mươi ngàn nô lệ đang chế
tạo bom và vài bộ phận của hỏa tiễn trứ danh V1. Đường dây của chúng tôi
băng qua các khu rừng trong ngọn núi nầy, và từ đó, chúng tôi có thể trông
thấy bao quát cả khu nhà máy. Thật sự nó tọa lạc tại một địa điểm rất tốt, và
người ta không thể ngăn cản được ý nghĩ so sánh với các trại dưỡng sức. Nó
được chia ra làm ba phần: phần thứ nhất gồm các dãy nhà dành cho tù nhân
tạm trú; phần thứ hai dành cho trung đoàn SS, và phần chót làm nơi chứa
vật liệu dùng cho nhà máy. Một đường xe lửa đến tận chân núi qua cổng
chính. Đường sắt nầy được ngụy trang kỹ, và không thể nào bị máy bay
khám phá. Toàn bộ được bao bọc, ngoài hàng rào kẽm gai và hàng rào
truyền điện, còn có các rừng thông; có hình dáng một cái móng ngựa khổng
lồ nếu đứng trên cao nhìn xuống. Như thế, khu trại dường như đã được thiết
lập xong và nhà máy thì hoàn tất từ đầu mùa xuân.
Lúc nghỉ trưa, tôi gặp may nói chuyện được với một tù nhân Pháp làm
việc ở ngoài từ sáu tháng nay. Ngồi trên cỏ, và trong bộ y phục tù nhân. Với
một chút tưởng tượng, người ta có thể tưởng rằng đang nghỉ mát trong một
khung cảnh đồng quê dễ chịu. Tuy nhiên những gì nghe chính miệng người
đồng bạn của tôi nói đã giữ tôi lại với thực tế:
- Anh thấy không, anh ta vừa nói vừa chỉ khu doanh trại, khi tôi đến đây
vào mùa thu năm ngoái, vùng nầy là một vũng bùn và đôi khi chúng tôi
phải lội bì bõm ngang đầu gối.
Nhưng điều đó cũng chưa thấm gì. Hãy nghĩ đến nỗi kinh hoàng của
chúng tôi khi bị đưa vào đường hầm đang được đào và không được trở ra
nữa, ít ra là cho đến lúc các dãy trại được cất xong. Và chỉ có một tuán tù ít
ỏi đảm trách công cuộc dựng các trại nầy. Bên trong, ba toán thay nhau làm
việc liền trong 8 tiếng để tiếp tục công cuộc khoan hầm, và trong khi toán
nầy làm việc trong tiếng ầm ĩ của các chiếc máy khoan bằng hơi ép và trong
bụi bặm đến mờ mắt, những người khác nằm ngủ hay cố ngủ kế bên đó,
trong một đường hầm nằm ngang, trên các giường chồnn lên nhau bốn hay
có lúc năm tầng. Ai nằm tầng dưới thường hứng được, từ các tầng trên một
chất lỏng lẽ ra phải cho chảy vào ống cống. Tuy nhiên ai cũng bị mệt mỏi
