mưa bom của không lực Đức, và bây giờ anh nói Anh ngữ giỏi như tiếng
mẹ đẻ, cùng vởí một số người Pháp yêu nước khác, anh đã chịu đựng cuộc
huấn luyện gian khổ để trở thành biệt kích đổ bộ. Với một thanh niên 20
tuổi, thật đáng chú ý! Như thế, tất cả những gì thuộc về quê hương thứ hai
của anh đều có tính cách thiêng liêng.
Marcel kể các con số, các cuộc mạo hiểm trên bể. Anh đã đi theo nhiều
chuyến công-voa, trước hết là trên Đại Tây Dương, Bắc hải cho đến
Mourmansk. Anh đã toát mồ hôi một lần vì tàu ngầm của Đô Đốc Doenitz,
nhưng không có gì làm giảm được niềm tin của anh. Anh có giọng chí
thành đến nỗi trở thành thần tượng của mọi người. Và vì anh ta còn đi xa
hơn cả những người lạc quan, người ta khai thác anh, bắt anh lặp lại các lời
dự đoán. Cùng với André, chúng tôi không ngớt nhấn mạnh rằng chính
chúng tôi đã khám phá ra anh ta. Chỉ nhờ một sự tình cờ: chúng tôi đưa vật
liệu cho một toán làm việc trong đường hầm. André đưa tôi đi qua công
trường, vừa đi vừa kể những ngày đầu tiên ở trại tập trung:
- Cả một vùng rộng lớn toàn lúa mì. Chúng tôi gồm có năm trăm người,
những người đầu tiên, để xây dựng trại Ellrich. Những xe vận tải nhỏ đưa
chúng tôi lại đây. Lúc đó là tháng tư, ngày thứ hai đúng lễ Phục sinh. Vì là
công tác khởi đầu, chúng tôi phải phân tán trong cánh đồng mênh mông và
dẫm chân lên lúa bằng thích, có nhiều xe ủi đến tiếp sức để hoàn tất công
việc phá hoại, và quang cảnh nầy đối với tôi là cảnh đẹp nhất của thời đại
điên khùng mà chúng ta đang sống. Tại nhà ga Wofleben, các toa xe vật liệu
đang chờ. Từ đó như anh thấy, công cuộc xây cất không hề ngừng nghỉ.
Nhiều con đường được phóng thêm, con sông uốn khúc theo triền núi có thể
làm cản trở cho việc đào hầm, đã bị đổi dòng, và trong cả một góc trời, cái
gì có vẻ xinh tươi đều đã bị chúng biến thành địa ngục.
Càng đến gần các đường hầm, tiếng động càng chát chúa. Họ đứng cách
nhau chừng mười thước, và một đường sắt giúp cho những toa xe mang đá
ra ngoài. Hầm càng được đào sâu, đường sắt cần nối dài thêm và toán bắt
điện chúng tôi phải điều chỉnh đường dây để họ có ánh sáng làm việc. Ngay
lối vào, một cơn lạnh ẩm ướt bao phủ lấy người, và bên trong toàn bụi xám,
mịn như bột gạo, phủ khắp mọi vật. Bóng tối chỉ được soi thủng bởi vài
