lắng nghe trong sự suy tưởng sâu xa. Nghi lễ đó nay đã chấm dứt, khi một
chiếc cáng đi qua, chỉ những người bạn thân là còn quay lại nhìn vĩnh biệt.
Trong những ngày đầu họ còn lo lắng cho người bạn bị đau ốm, những
niềm âu lo, sự săn sóc ấy không kéo dài được lâu. “Lành bệnh hay là chết,
nhưng đừng kéo dài!” Thế mà ngoại trừ những người già yếu, phần đông
bám lấy cuộc đời với tất cả sức tàn của mình bởi vì suy cho cùng thì chấm
dứt cuộc đời tả tơi trên đệm rơm thối tha và vài giờ sau, chỉ còn là một cụm
khói xanh, là cả một cái gì đau đớn quá!
Nhiều chuyến công-voa khác chở tù nhân đến đều đều và trong các dãy
trại người ta tưởng thì chứa được sáu trăm là tối đa, nhưng bây giờ lại phải
chen chúc nhau với con số tám trăm và trong một vài chỗ, con số đó đạt đến
mức một ngàn. Hãy tự lo liệu lấy! Và cứ như thế, luôn luôn bị dồn cục, một
khu trại mới gồm toàn nhà lều quân đội vĩ đại phải được dựng lên thêm.
Trong khi chờ đợi có rơm để làm đệm. đêm đầu tiên tù nhân phải nằm ngay
trên cỏ và các đêm dài tháng 5 chỉ êm dịu trong thi phú mà thôi. Đối với
những người mới đến, thời gian ở trại này không lâu, một loạt các mũi
thuốc chích, rồi lại lên đường. Dora đã hoàn toàn bị phá hủy hay gần như
vậy, nhưng nhiều nhà máy khác được xây cất sâu vào lòng núi trong vùng
Thuringe, chúng luôn luôn đòi hỏi nhân công. “Chúng oanh tạc bao nhiêu
kệ chúng, Goebels nói; chúng ta cùng với kỹ nghệ sản xuất, chúng ta chui
xuống lòng đất” lời nói thật hay để kích thích bọn cuồng tín, tuy nhiên
chính chúng tôi phải trả giá cho chủ trương đó!
Có thể nói trực giác không bao giờ lầm lẫn. Cùng với các cuộc di chuyển
cách nhau đều đều, mối lo ngại của tôi chợt đến. Vì lý do nào? Thật khó
giải thích, tuy nhiên có cái gì đó cho tôi biết rằng tôi sẽ không ở mãn đời tại
Buchenwald, và chuyện đã xảy ra một cách đơn giản như sau: buổi sáng
ngày 19 tháng 5, trong khi mọi người đi rửa mặt, một tùy phái của văn
phòng trung ương đến kiếm tôi. Đó là một trường hợp đặc biệt, và nếu có
Jacob ở đó tôi sẽ lập tức báo cho ông ta biết. Dầu sao; có thể đây chỉ là một
sự triệu dụng để hỏi về một tin tức nào đó. Tôi chưa bao giờ bị gọi và tôi
chỉ biết sơ sơ các nhân viên kỳ cựu làm việc ở đây. Hình như có một người
