thành ủy Leningrad tăng lên mạnh mẽ. Nhưng Stalin đã củng cố vững chắc
quyền lực, đè bẹp đối thủ, dùng sức mạnh đàn áp những người bị nghi ngờ
đã vạch kế hoạch chống ông. Leon Trotsky buộc phải lưu vong. Những
lãnh tụ khác, như Lev Kamenev và Grigory Zinoviev - một thời đứng đầu
Cộng sản Quốc tế - bị cô lập. Vào tháng 12, Stalin ra lệnh ám sát Kirov, mở
hàng loạt phiên toà trong toàn quốc nhằm thanh trừng nhưng đồng chí
Bolsevich kỳ cựu đã từng sát cánh với Vladimir Lenin tiến hành Cách
mạng năm 1917. Năm 1935, chỉ riêng ở Leningrad, 100.000 người tình
nghi “kẻ thù nhà nước” bị bắt.
Bề ngoài, sự căng thẳng trong Đảng cộng sản Liên Xô hình như không
ảnh hưởng đến cá nhân Nguyễn Ái Quốc. Khi tới Moscow, ông được đón
tiếp như một anh hùng của Ban Bí thư Văn phòng Viễn Đông, bây giờ dưới
quyền lãnh đạo của Otto Kuusinen, người cộng sản Phần Lan. Sinh viên
Việt Nam đang học tại Trường Stalin - đổi tên thành Viện Nghiên Cứu
Những Vấn Đề Dân Tộc và Thuộc địa - nhận được tin Quốc chết “vì lao
phổi” đã tổ chức lễ truy điệu ông cùng Trần Phú, Tổng bí thư Đảng cộng
sản Đông Dương, chết trong nhà tù Pháp mùa thu năm 1931.
Nguyễn Ái Quốc ngay lập tức được bổ nhiệm phụ trách 144 sinh viên
Việt Nam đang học tại Viện này, văn phòng nằm ở tầng 4 một ngôi nhà trên
đường Moskovsky Bulvard. Ở đó ông tham gia giảng bài, viết báo, trông
coi sinh viên. Nguyễn Khánh Toàn, một trong những sinh viên, nhớ lại:
Ông duy trì mối quan hệ cực kỳ thân thiết với nhóm sinh viên Việt Nam.
Bình thường, buổi chiều ông đến, kể lại những kinh nghiệm cá nhân để
nâng cao tinh thần cách mạng, đặc biệt vấn đề đoàn kết. Một số sinh viên
trẻ tuổi, hay giận dỗi hoặc kiêu căng, thường cãi vã nhau về những chuyện
vụn vặt. Bác Hồ thường là người đứng phân xử. Ông chỉ rõ cho mọi người
thấy một số nguyên tắc chính nhằm chống lại thói hống hách, ích kỷ, tự coi
mình là trung tâm, vô kỷ luật, vô chính phủ, cần tăng cường tính thống nhất
và cần phải đặt lợi ích cách mạng lên trên hết. Ông thường khuyên chúng
tôi: “Nếu anh không thể duy trì sự đoàn kết trong một nhóm nhỏ như thế
