cách tăng vận chuyển ngũ cốc từ các tỉnh miền Nam ra, cải thiện các
phương tiện vận tải. Các hội chống đói được thành lập cung cấp ngũ cốc
cho người nghèo. Vụ lúa xuân được mùa đã giúp giảm bớt nạn đói, nhưng
những trận mưa lớn giữa mùa hè khiến sông Hồng và các chi lưu của nó
gây ngập lụt. Nhiều gia đình nông dân sống trong vùng đất trũng đồng bằng
sông Hồng buộc phải bỏ nhà cửa vườn tược chạy lên đê tránh lụt. Nạn đói
lan rộng là cơ hội vàng cho Việt Minh kích động những nông dân căm phẫn
trong vùng chiếm kho thóc. Tuy trong một thời gian ngắn ngủi, sự cải thiện
chút xíu cũng đã giảm bớt khốn khổ của dân chúng. Hơn một triệu người,
gần mười phần trăm dân số Bắc Kỳ, đã bị chết đói chỉ trong vòng sáu tháng
đầu năm 1945.
Một số ví dụ khác, những người nổi dậy đụng độ với quân đội chiếm
đóng Nhật Bản. Khi những đơn vị Việt Nam Giải Phóng Quân của Giáp,
mang vũ khí Mỹ, mặc đồng phục, tiến vào tỉnh lỵ Thái Nguyên sáng ngày
19-8-1945, một cuộc biểu tình quần chúng lớn nổ ra ở trung tâm tỉnh lỵ
chào đón những người mới đến, uy hiếp tinh thần binh lính Bảo An khiến
họ nộp súng cho những người tấn công. Chính quyền Việt Nam và những
quan chức đầu tỉnh tuyên bố đầu hàng, nhưng quân đội Nhật Bản vẫn
kháng cự mạnh ở đại bản doanh tại trung tâm tỉnh lỵ. Khi Ban Chấp hành
Trung ương Đảng biết tin bọn Nhật ngoan cố chống cự, ra lệnh cho Giáp để
một bộ phận ở lại Thái Nguyên bao vây quân Nhật, đồng thời đem những
phần quân đội còn lại tiến về thủ đô Hà Nội. Tình hình tương tự cũng diễn
ra ở tỉnh Tuyên Quang kế bên.
Ở Hà Nội, ngày 11-8-1945, tin đồn Nhật Bản sắp đầu hàng đã bắt đầu lan
truyền, sau khi quả bom nguyên tử thứ hai thả xuống Nagasaki hai ngày
trước đó. Những uỷ viên Xứ uỷ Bắc Kỳ dưới sự chỉ đạo của Nguyễn Khang
nhanh chóng chuẩn bị khởi nghĩa chiếm thành phố từ tay quân Nhật. Trên
thực tế, họ đã chuẩn bị việc này từ vài tháng trước. Dù chỉ có khoảng 50
đảng viên ở thủ đô, vài ngàn dân tham gia Hội Cứu Quốc của Việt Minh
khi vỡ mộng với những chính sách vô ích của chính phủ Trần Trọng Kim
đưa ra. Cuối năm 1944, phần lớn những hoạt động là tuyển mộ những đơn
