Ngày 5-3-1946, hạm đội của tướng Leclerc tiến vào Vịnh Bắc Bộ. Cùng
ngày, Sainteny nhận được bản báo cáo từ Sài Gòn cho biết quân Tưởng đã
nuốt lời cam kết trong bản hiệp định ký với Pháp, không cho phép quân
Pháp đặt chân lên lãnh thổ Đông Dương và cũng không có nhượng bộ thêm
nữa. Trong lúc ấy, ở Hà Nội Uỷ Ban Dân Tộc Kháng Chiến mới được thành
lập đã kêu gọi nhân dân chuẩn bị đứng lên bảo vệ tổ quốc. Nếu quân Pháp
đổ bộ mà chưa có được một hiệp định với Trùng Khánh, họ sẽ vấp phải sự
kháng cự của cả quân Tưởng và Việt Nam. Để bảo vệ binh sĩ của mình,
tướng Leclerc yêu cầu Sainteny làm mọi thứ theo quyền mình để có được
một hiệp định trong thời hạn ngắn nhất, “thậm chí bằng mọi giá có thể sau
này vứt đi”.
Cuối ngày hôm đó, cuộc thương lượng được nối lại. Sainteny lo âu chìa
bản hiệp định và Hồ Chí Minh, biết rõ những khó khăn hiện thời của hội
đàm Pháp - Trung, đã thừa cơ đòi chữ “độc lập” trong hiệp định, cũng như
Pháp chấp thuận nguyên tắc toàn vẹn lãnh thổ Việt Nam. Cuộc hội đàm tiếp
tục đến đêm, Sainteny đồng ý vấn đề độc lập thông qua trưng cầu dân ý tổ
chức tại ba miền Việt Nam, nhưng ông cươmg quyết từ chối viết từ “độc
lập”. Cuộc hội đàm bế tắc. Pháp bỏ về, khiến Hồ Chí Minh phải tìm giải
pháp khác.
Sáng sớm hôm sau, hạm đội Pháp tiến vào cảng Hải Phòng. Lúc 8 giờ 30
sáng, khi chiếc tàu đổ bộ đầu tiên vào cửa sông Cấm bị quân Tưởng dọc hai
bờ sông nổ súng. Mười lăm phút sau, quân Pháp mới bắn trả. Cuộc đấu
súng kéo dài đến tận 11 giờ trưa, vài tàu chiến Pháp bị hư hại, một kho đạn
của quân Tưởng bị cháy. Đạn rơi rào rào trên những đường phố Hải Phòng
như một cơn mưa.
Trong khi quân Pháp và Tưởng đấu súng ở Hải Phòng, cuộc hội đàm ở
Hà Nội cuối cùng cũng đến hồi kết. Hồ hỏi ý kiến Ban Thường Vụ Đảng
vào buổi chiều ngày 5-3 và đồng ý chấp thuận những nhượng bộ cần thiết
để đạt được một hiệp định. Trước rạng đông, Hồ cử Hoàng Minh Giám tới
nhà Sainteny, tuyên bố chính phủ ông chấp nhận những điều kiện của Pháp
và đồng ý Pháp công nhận Việt Nam là “một quốc gia tự do”. Bốn giờ
