Vấn đề đầu tiên đã có sẵn câu trả lời. Đối với Hồ Chí Minh và các đồng
chí của ông, có đủ kinh nghiệm cho chính sách khôn khéo. Sau khi nội
chiến ở Nga chấm dứt thúc năm 1920, Lenin khuyến khích việc kéo dài tạm
thời cho các doanh nghiệp tư nhân hoạt động để thúc đẩy nhanh phát triển
kinh tế và hiện đại hoá công nghệ. Chính sách đó chấm dứt năm năm 1928,
khi Stalin đưa ra chương trình kêu gọi quốc hữu hoá công nghiệp và tập thể
hoá nông nghiệp. Trung Quốc theo con đường tương tự sau khi Đảng cộng
sản Trung Quốc giành được quyền lực của năm 1949, đưa ra chương trình
riêng “dân chủ mới” để thu hút sự ủng hộ những người ôn hoà và đặt nền
móng kinh tế cho việc chuyển đổi xã hội giữa thập niên 1950.
Ít ngày trước khi ký Hiệp định Geneva, chính phủ Việt Nam Dân chủ
Cộng hoà, tại Việt Bắc, đã công bố sắc lệnh về chiến lược tương lai sau khi
ngừng bắn. Đó là chương trình tám điểm hứa với các thương gia, các nhà
chuyên môn, công chức và những người nước ngoài trong thời gian này
chính phủ mới không can thiệp vào công việc riêng của họ. Bản sắc lệnh
chỉ đòi chính phủ quốc hữu hoá xí nghiệp và những dịch vụ xã hội của bọn
đế quốc hoặc “chính quyền bù nhìn” (chính phủ Bảo Đại). Mọi hình thức
sở hữu riêng được bảo đảm. Công chức dân sự làm việc cho chế độ cũ sẽ
không bị bắt nếu họ không cầm vũ khí chống lại kháng chiến hoặc phạm
phải những hành động phá hoại chống lại nhân dân. Tất cả quan chức dân
dự được chỉ thị ở lại vị trí của mình, tuân lệnh trong lúc chờ đợi chính
quyền nhân dân thành lập. Các sĩ quan cũ Quân Đội Quốc gia Việt Nam
phải báo cáo với Uỷ ban quân quản do chính quyền cách mạng thành lập.
Những ai không làm như thế sẽ bị “trừng trị nghiêm khắc”. Tự do tôn giáo
cũng như an ninh cá nhân và tài sản người nước ngoài được bảo đảm.
Trong lời kêu gọi nhân dân Việt Nam hồi tháng 9-1954, trước khi chính
phủ về Hà Nội, Hồ Chí Minh có giọng hoà giải. “Chúng tôi sẵn sàng hòa
hợp với bất cứ ai từ bắc chí nam yêu hoà bình, thống nhất, độc lập và dân
chủ, bất kể trước đây họ cộng tác với ai”. Bảo đảm quyền của các nhà tư
bản trong nước, nước ngoài tiến hành làm ăn hợp pháp và chào đón tất cả
những nhân viên của chế độ cũ mong muốn làm việc cho nhân dân.
