Giới lãnh đạo đảng có nhiều lý do để hoà giải kẻ thù cũ. Mùa Thu năm
đó, hàng ngàn người di cư rời Hà Nội bỏ vào Nam. Cuối cùng hơn 800.000
người Việt Nam rời bỏ đất Bắc, đa số dân Thiên Chúa Giáo nghe lời cảnh
báo của các cha đạo, “Đức Mẹ Đồng Trinh đã vào Nam. Còn con còn chần
chừ gì nữa?” Số đông người Thiên Chúa Giáo có quan hệ mật thiết với
Pháp hoặc chính phủ Bảo Đại, còn một số nữa bị chính quyền mới nghi ngờ
lòng trung thành nên họ tin có thể bị khủng bố.
Việc di cư làm bớt đi những người chống đối tiềm năng, nhưng lại làm
suy yếu các tỉnh miền Bắc chiếm tỷ lệ lớn những người giàu có, những
nghệ nhân, những nhà công nghiệp vì những người Thiên Chúa Giáo chiếm
tỷ lệ cao trong thương mại, chuyên môn và tầng lớp trí thức thượng lưu của
đất nước. Một quan sát viên đánh giá, tháng 10-1954 chính phủ mới chỉ có
50 người tốt nghiệp đại học và khoảng 200 có bằng tú tài. Phần lớn các xí
nghiệp đóng cửa, nhiều chủ xí nghiệp phải bỏ nước ra đi. Theo một báo
cáo, hai mươi chín trong ba mươi nhà máy của Pháp ở Hải phòng bị đóng
cửa. Giao thông vận tải là một vấn đề nghiêm trọng. Xăng dầu cho ô tô
khan hiếm, hệ thống đường sắt không hoạt động.
Thêm nữa, nhiều mạng lưới thuỷ lợi bị Pháp phá huỷ, gần mười phần
trăm đất canh tác ở đồng bằng sông Hồng bị bỏ hoang do chính sách “vành
đai trắng” (vùng đất Pháp tuyên bố có quyền tự do oanh tạc hoặc bắn phá).
Sau đó, tháng 12-1954 những nạn lụt khủng khiếp dọc bờ biển miền Trung
làm tăng nguy cơ một nạn đói mới, giá gạo trên thị trường tăng đến chóng
mặt.
Vì thế, khi Việt Nam Dân chủ Cộng hoà bắt đầu củng cố bộ máy hành
chính trung ương đầu tháng 11-1954, buộc phải giữ lại một số công sở đang
hoạt động, đồng thời cố gắng sử dụng những nhân viên hành chính từng
làm việc cho chế độ Bảo Đại. Ở cấp thành phố, Uỷ ban hành chính kháng
chiến được thành lập trong kháng chiến tiếp tục hoạt động, mặc dù từ
“kháng chiến” đã được cắt bỏ để thích hợp với hoàn cảnh mới. Tuy nhiên,
chính phủ tuyên bố, những cuộc bầu cử Hội đồng nhân dân sớm được tổ
