đồng loại đều là kẻ thù của chúng ta. Chúng ta không muốn sống chung với
họ trên trái đất này. Nếu những người khác không muốn sống chung với ta
như với đồng loại, thì thật là chẳng có lý gì để sống cuộc sống nhục nhã và
bị xúc phạm trên trái đất này”.
Về quan điểm cho rằng người Việt Nam phải dựa vào người Pháp để
thực hiện cải cách cần thiết, Nguyễn Ái Quốc lập luận rằng Pháp đã chẳng
làm gì để giáo dục người dân hay chỉ cho họ cách tự trị. Ông công nhận
“Bác lớn tuổi hơn và nhiều kinh nghiệm hơn cháu, nhưng đồng bào của ta
đã yêu cầu điều đó trong 60 năm qua và đã nhận được cái gì? Chẳng được
gì cả”.
Dù khác biệt về quan điểm chính trị giữa họ ngày càng tăng, Nguyễn Ái
Quốc vẫn tôn trọng Phan Chu Trinh và cố gắng thuyết phục ông thay đổi
quan điểm. Vài lần ông đã dẫn người đồng chí lớn tuổi hơn đến các cuộc
họp cấp tiến ở Paris. Cảnh sát luôn theo sát Quốc và cố thu thập thông tin
chính xác về xuất thân của ông. Các nhà chức trách tin rằng Nguyễn Ái
Quốc chính là Nguyễn Tất Thành - người đã tham gia vụ bạo động ở Huế
vào mùa hè năm 1908. Họ đã phỏng vấn cha ông, chị gái ông, anh trai ông
và tìm kiếm những đặc điểm trên người ông để nhận dạng. Thí dụ, họ nghe
nói ông có một cái sẹo trên tai do tai nạn lúc nhỏ. Khi phải vào bệnh viện
năm 1920 để điều trị áp-xe khuỷu tay phải, cảnh sát đã cố chụp hình ông.
Ngày 17-8-1920, Albert Sarraut, bấy giờ là Bộ Trưởng Thuộc địa, gửi
công văn cho quận trưởng cảnh sát yêu cầu cung cấp thêm chi tiết chính
xác về Nguyễn Ái Quốc. Sarraut nổi xung, giải thích: “Anh ta không có
quyền làm xáo trộn nền chính trị của chúng ta dưới một cái tên giả”.
Tháng sau, Quốc bị gọi đến Bộ Thuộc địa một lần nữa để thẩm vấn. Lời tự
thuật của ông về việc này:
“Một hôm tôi viết một bức thư cho một văn sĩ, bốn ngày sau, tôi nhận
được một bức thư từ Bộ Thuộc địa, do ngài Guesde ký, trong đó ông ta bảo
rằng đã nhận được thư tôi và yêu cầu tôi đến văn phòng của ông. Cái gì?
Tôi tự hỏi. Tôi không biết ông Guesde! Tôi chưa bao giờ viết thư cho ông
ta cũng như cho bất kỳ ai trong bộ đó. Một ý nghĩ lóe sáng. Tôi tự nhủ,
