TÂM ĐịA THựC DÂN
Một nghị sĩ Pháp đã nói về Angiêri: "ở trên thế giới, không có dân tộc
chiến bại nào bị kẻ chiến thắng ngược đãi hành hạ bằng dân tộc thuộc địa !".
Điều ấy đúng với người "Bicô"
1)
ở Angiêri và cũng đúng với người "Nhà
quê"
2)
ở Đông Dương. Một người Pháp khác viết: "Chúng ta trở nên đáng
ghét không chịu được ... Hình như chúng ta chỉ làm cho người bản xứ không
ai chịu nổi sự có mặt của ta. ở châu Âu, người ta coi giống người da vàng như
là chứa đựng tất cả những thói lừa lọc xảo trá. ấy thế mà chính chúng ta cũng
rất ít chú ý tỏ ra là mình ngay thẳng thành thật".
Đời sống ở thuộc địa chỉ làm những tật xấu của con người phát triển:
những kẻ đã quen mùi chiến tranh lại càng không còn gì là ý thức đạo đức,
càng truỵ lạc, bất lương và độc ác; bọn con buôn và những tay lưu manh khác
càng thích thú cướp bóc và trộm cắp. ở bên Pháp, họ ít có dịp để làm những
việc đó, và họ sợ cảnh sát hơn! ở Đông Dương nhiều khi bọn này chỉ có một
