Sự NHƯợNG QUYềN
Và NHữNG Kẻ ĐƯợC NHƯợNG QUYềN
Sau khi bị binh lính bắn phá và chém giết, Đông Dương lại bị bọn cá
mập thực dân cướp bóc đến tận xương tuỷ. Việc cướp bóc đê tiện ấy gọi theo
tiếng thực dân là đồn điền.
Trong cuộc chiến tranh xâm lược lâu dài, dân chúng phải bỏ đất đai đi
lánh nạn, chờ cho qua ngày khói lửa. Trước hết, người ta mang đất đai của họ
nhượng cho kẻ khác. Khi đã yên ổn rồi, những
chủ cũ về làng thì thấy ruộng đất của mình đã bị chiếm mất; muốn về lại chỗ
cũ làm ăn, họ phải nhận những điều kiện của người mới đến: cày cấy chính
đồng ruộng của mình cho một anh chủ người ngoại quốc.
Nhiều khi người ta nhượng cả những đất đai đã có người ở và cày cấy
với cả làng mạc ở đó.
Nhiều nơi, cả làng bị tước đoạt hết đất đai như vậy, phải trở thành những
người mà người ta gọi là "kẻ cướp"; thật ra họ chỉ là những người nổi dậy
chống việc cướp đoạt bất công.
Những tên cướp bất công ấy lại được Chính phủ thuộc địa nâng đỡ.
Một tên toàn quyền đã nhượng một đồn điền lớn cho một công ty trồng
chè ở Đà Nẵng - nhưng công ty chẳng phát đạt gì lắm -, đã mang đất đai của
nhà vua An Nam nhượng cho kẻ khác, người ta cũng chưa lấy làm vừa lòng,
người ta còn bắt cả nhà vua phải cho công ty vay 30 vạn bạc nữa. Ngoài ra
công ty còn được thầu cung
cấp chè cho binh lính. Nhưng người An Nam không thích uống thứ
chè xấu ấy, nên chè cung cấp để mốc trong kho.
