HỒ QUÝ LY - Trang 298

nói từ đời nhà Đường. Nghe nói hiện nay có bậc châu nhân tu ở đấy. Sao bệ
hạ chẳng lên xem sao?
Thuận Tôn nghe lời, ngược dòng sông Nhĩ Hà đến nơi, quả nhiên quán
Thông Thánh là nơi linh thiêng. Quán nằm trên đồi cao, nhìn ra dòng sông
Lô hùng vĩ. Bậc chân nhân tu ở đó là đạo sĩ Nguyễn Khánh râu tóc bạc
phơ, rõ ràng là bậc tiên phong đạo cốt. Nói chuyện, thấy Khánh tỏ ra thông
hiểu lẽ huyền. Nhà vua ở quán ít lâu, lòng quyến luyến không nỡ rời chân.
Những đêm trăng, chân nhân và nhà vua, ngồi dưới rừng thông, nhìn dòng
nước cuồn cuộn chảy dưới chân, bàn về đạo. Nguyễn Khánh giảng giải cho
vua nghe:
- Tâu bệ hạ, đạo Hoàng Lão đã xâm nhập nước ta khoảng hơn một nghìn
năm rồi. Nghe nói từ thời thuộc Hán.
- Vậy là đạo Thần Tiên đã sang nước ta cùng thời với đạo Phật.
- Muôn tâu, đúng như vậy. Đạo Phật nước ta đã có nhiều cao tăng; còn đạo
Thần Tiên ở nước ta cũng có những bậc đắc đạo không kém.
- Mong chân nhân hãy nói tỏ tường cho ta nghe, để mở rộng thêm tầm mắt.
Theo Sử ký của Tư Mã Thiên, Nhạc Thần Công dòng dõi Nhạc Nghị đã
học đạo Hoàng Đế - Lão Tử. Bậc chân nhân đắc đạo dậy ông chính là Hà
Thượng Trượng Nhân, bậc chân nhân nổi tiếng thời cổ. Hà Thượng Trượng
Nhân dậy Yên Kỳ Sinh. Yên Kỳ Sinh dạy Mao Hấp Công. Mao Hấp Công
dậy Nhạc Hà Công. Nhạc Hà Công dạy Nhạc Thần Công... Chính Yên Kỳ
Sinh thời nhà Hán đã sang nước Nam ta làm lò luyện đan trên núi Yên Tử.
Lúc đó chưa có bằng cớ gì để nói đạo Phật đã thịnh hành ở Đại Việt. Về sau
đến thời Trần đạo Phật mới dấy mạnh lên nhất là thời đức Trần Nhân Tôn.
Vậy, theo sử sách, đạo Thần Tiên còn đến nước ta trước cả đạo Phật.
- Hoá ra vậy - ông vua trẻ tần ngần, thở dài.
Đạo sĩ Nguyễn Khánh đã đoán ra tám chín phần tâm sự của nhà vua. Ông ta
lựa lời:
- Cớ sao bệ hạ lại thở dài?
- Ta thở dài, vì tài hèn chí đoản, không theo gót được tổ tiên.
- Bệ hạ là người có căn cốt... Can chi phải nghĩ ngợi nhiều cho thêm hao
tổn tinh thần. thần nghĩ có dăm bảy đường nối chí người xưa...