HỒ QUÝ LY - Trang 345

tâm huyết mới viết nổi sách trong tù ngục”. Đức ông còn dặn tôi phải chăm
sóc cho bác ăn uống tử tế.
Từ hôm đó, Sử Văn Hoa bắt đầu viết cuốn Trần Sử, ông viết hối hả, cứ như
thể những ngày cuối cùng của đời ông đã cận kề. Mỗi ngày, ông viết vài
trang giấy. Ông làm việc như một kẻ ốp đồng. Cách làm việc của ông như
sau: ban đêm suy nghĩ thật kỹ lưỡng, ban ngày viết ra giấy. Trong đêm tĩnh
lạng, ông tìm tứ, dàn ý chọn chữ, chọn câu. Có đêm, chữ nghĩa của cả một
đoạn văn hiện về trong giấc mơ. Điều kỳ lạ, lúc tỉnh dậy, ông vẫn còn nhớ
như in có khi cả một đoạn văn dài; và ngày hôm sau, ông chỉ còn việc
phóng bút chép nó lại trên giấy trắng. Lúc còn là khoá sinh. Ông nổi tiếng
viết chữ đẹp. Nhưng trong những ngày viết sách lạ lùng ấy, ông không tài
nào có thể viết nắn nót, những dòng chữ như run rẩy, hối hả, nóng lòng
tuôn ra khỏi chiếc bút lông. Ông viết cả trong lúc ăn, viết cả trong lúc ngủ.
Có đêm gặp được ý hay. Ông sợ nó biến mất, thế là vội vã nhỏm dậy, lần
mò trong gian ngục tối om, tìm giấy, tìm bút, tìm mực và ghi các ý ấy lại
bằng vài ba chữ nguệch ngoạc loằng ngoằng - Nhưng về sau để tiết kiệm
những tờ giấy hiếm hoi, ông xin viên cai ngục những hòn than và viết
chúng ra trên mặt đất, trong đêm đen.
Sử Văn Hoa quá hối hả, ông chạy đua với thời gian, vì sợ đời mình còn quá
ngắn. Ông chẳng còn chú ý đến sức khỏe. Sự mải miết đêm ngày ấy biến
ông chỉ còn là bộ xương. Viên cai ngục xót xa, xin với Nguyên Trừng cho
vợ con Sử vào thăm, nhưng đức ông không nghe:
- Nhà ngươi nên hiểu, ta không ác với ông Sử đâu. Người như ông Sử đâu
có nhiều. Hàng trăm năm mới có vài người. Hoàn cảnh lúc này xáo động,
được ngồi tĩnh lạng mà viết một cuốn sách như ông Sử hiện nay đâu có
phải lúc nào cũng có thời cơ. Hơn nữa, ông Sử đang phẫn chí, quyết chí...
nhà ngươi nên biết chỉ trong những lúc như thế này, may ra mới nảy sinh
những cuốn sách hay... mà lại cần cho Đại Việt. Ta nghĩ bổn phận của ta và
của ngươi lúc này là phải giữ cho ngọn lửa đang nhen nhóm trong đầu óc
ông Sử đừng bị tắt lụi nửa chừng...
Viên cai ngục vái tạ Nguyên Trừng, rồi lui ra. Ông đã tự biến mình thành
một người đày tớ hầu hạ, mà ông chủ chính là viên tử tù Sử Văn Hoa chẳng