HỒ QUÝ LY - Trang 37

Nếu câu chuyện kể đến đây chấm dứt, thì tôi cũng chỉ coi như một chuyện
cổ tích trong dân gian, để khi nhàn rỗi, người ta đọc mua vui; khốn nỗi câu
chuyện lại thêm đoạn kết:
Đời truyền Hồ tinh chín đuôi sinh được chín con. Long quân đã giết được
Hồ tinh và tám con, còn một con chạy thoát về Diễn Châu. Hồ Quý Ly
chính là con cháu của con Hồ này vậy.
Khi đọc xong cuốn sách, tôi đã định đưa cho cha tôi xem, nhưng sau nghĩ
lại. Cha tôi là một người đa nghi, đa sát. Cuốn sách này không rõ ai viết,
chắc hẳn người đó không ưa cha tôi, thậm chí chống đối cha tôi. Bùi Mộng
Hoa chỉ viết “Thâm tai, Lê sư” (Thâm hiểm thay Lê Thái sư) trẻ con biến
thành câu đồng dao đọc khắp kinh đô, mà Bùi Mộng Hoa phải trốn vào núi
mai danh ẩn tích. Còn câu chuyện này lại vạch mặt chỉ tên cha tôi để chỉ
trích; ắt hẳn cha sẽ sai người đi truy lùng, và chắc chắn một đợt khủng bố
kẻ sĩ lại xảy ra; đó là điều tôi không muốn. Tôi đành đốt cuốn sách đó đi.
***
Năm mười sáu tuổi, tôi bước vào cuộc sống cung đình một cách tự nhiên.
Thú thực, tôi rất háo hức, có thể nói căng hết óc ra để đón nhận, để nhìn
những sự việc ào ạt xảy ra hàng ngày như những làn sóng ngầm dữ dội
chảy dưới cái bề mặt có vẻ như lặng tờ của chốn triều môn. Tuy nhiên, tôi
vẫn giữ được vẻ thản nhiên lặng lẽ. Đó là bản tính của tôi, ưu điểm của tôi;
hay thực ra tôi chỉ là sản phẩm của đời sống quý tộc, nó bắt con người ta
vừa phải dữ dội, vừa phải giả dối; cũng có thể vì tôi đọc quá nhiều sách, mà
các bậc đại hiền xưa nay đều dạy ta phải tu thân dưỡng tính, lấy cái tĩnh trị
cái động; cũng còn có thể vì tôi là con thái sư Hồ Quý Ly, mà ai ai cũng
biết là con người thâm trầm.
Đầu năm mới, tôi vào chào lạy đức thượng hoàng Nghệ Tôn. Ông vua già
xem dung mạo tôi, hỏi han vài câu. Tôi chẳng nói một lời xuất chúng,
chẳng hề có khẩu khí. Tôi chỉ lặng lẽ, khiêm nhường và thành thực. Chỉ có
thế thôi, tôi chẳng dấu, mà cũng chẳng tự phô bày. Tôi nhìn ông vua già
trắng bệch, lẩy bẩy; chỉ có đôi mắt vẫn sáng quắc tinh anh, chợt thấy
thương cảm. Chỉ có thế thôi, tôi chẳng hề bộc lộ sự lân tình ấy với đức
thượng hoàng. Ấy thế mà Nghệ Tôn lại nói: “Ta cám ơn con”. Sử Văn Hoa