Chàng nho sinh cười:
- Đệ cũng đang làm việc của mình đấy chứ. Chỉ có khác, việc của đệ làm
phải lặng lẽ. Càng lặng lẽ càng thuận lợi... Và có lẽ còn cần đến sự chậm
chạp...
Phải nói, những tin tức, và lòng sốt sắng tận trung với nhà Trần, chí căm
thù đối với Quý Ly của Tổ Thu và Ngưu Tất ảnh hưởng đến Phạm Sinh
không phải nhỏ. Những tác động ấy cộng với hình ảnh về cái chết của
người mẹ, của thầy Sư Tề cộng với tiếng kêu của Sư Ôn trước khi bị trảm
quyết: “Nhớ lấy! Hãy trả thừ” làm Phạm Sinh dần dần hình thành trong óc
quan niệm: chính Quý Ly là người đã gây ra tất cả mọi chuyện đau thương
trên đất Đại Việt. Và bởi vì chỉ trực tiếp gặp gỡ tâm sự với Tổ Thu và Ngưu
Tất nên dần dần ngọn lửa bừng bừng trong họ cũng truyền mạnh sang
chàng...
Thực ra, Phạm Sinh có một điểm rất khác mà mọi người gần chàng đều
không hiểu. Đó là quan niệm về thời gian mau chậm. Người chung quanh
đều như hối hả cuống quýt. Người ta bảo xây dựng xong Tây Đô là mọi
việc sẽ xấu hẳn đi. Người ta bảo cần diệt Quý Ly ngay, cứ như thể diệt
xong con người ấy là mọi việc sẽ lại tốt đẹp. Nhanh chóng sẽ tốt ư? Chậm
chạp sẽ hỏng ư? Biết đâu đấy, dòng đời tuy đủng đỉnh nhưng vẫn có cái lý
riêng của nó. Nó ẩn ngầm tác động chẳng theo ý ai. Nó cuốn phăng ta cùng
trôi với nó, còn ta háo hức theo dòng mà cứ tưởng như chỉ riêng mình nhìn
thấy chân trời, nhưng thực ra ta làm vậy chỉ vì cái nghiệp. Ta gánh chịu số
phận riêng mình bởi vì ta đã từng gieo mầm ấy...
Nói là đủng đỉnh, nhưng sự thực là sự đủng đỉnh háo hức. Con ếch trông
thấy con rắn như bị thôi miên. “Quý Ly và ta, ai là rắn ai là ếch?”. Nói thực
