HỒ QUÝ LY - Trang 96

đạo sĩ cũng theo thuyết Hoàng Lão. nhưng có một chút khác người xưa. Đó
là ông vừa chủ trương nhu vừa chủ trương cương. Lúc cứng lúc mềm, lúc
văn lúc võ, sự luân phiên tuỳ thuộc tạo ra cái thế hài hoà thắng lợi, đó là bí
quyết của họ Hoàng vậy Chẳng thuần cương mà cũng chẳng thuần nhu...
Duệ Tôn nghe Quý Ly giảng giải, trong lòng rất ưng, liền hỏi:
- Thế nào là chẳng thuần cương, chẳng thuần nhu?
- Chẳng thuần cương: ví dụ như trong lúc chuẩn bị việc quân sự, ta vẫn chú
ý tới việc văn hiến, vỗ về dân chúng. Chẳng thuần như: ví dụ như ta đưa
dân vào nề nếp kỷ cương, làm sổ hộ khẩu để biết thực lực số người trong
nước, chuẩn bị lương thực, khuyến khích nghề võ, chiêu binh mãi mã,
không cứ sang hèn ai tài giỏi thì được làm tướng...
Duệ Tôn mừng rỡ, mọi chính sách đều nghe theo Quý Ly.
Vua xuống chiếu cho dân không được mặc quần áo bắt chước người
phương Bắc, không được hát xướng ăn nói bắt chước người Chiêm Thành.
Lại cho mở khoa thi tiến sĩ, lấy Đào Sư Tích đỗ trạng nguyên, Lê Hiến Phủ
đỗ bảng nhãn và Trần Đình Thâm đỗ thám hoa. Ngoài ba người trên cho đỗ
hoàng giáp cập đệ và đồng cập đệ. Nhà vua mở tiệc ban yến, ban mũ áo cho
các tiến sĩ. Rồi cho ba vị đỗ đầu cưỡi ngựa đi chơi phố phường Thăng Long
ba ngày. Lần đầu tiên có lệ rước tiến sĩ ở nước ta. Dân Thăng Long nô nức
đi xem mặt các tiến sĩ. Thật là ngày hội chưa từng có. Người dân nức nở:
“Vua hiền lại xuất hiện ở nước ta rồi. Thời hỗn loạn thế là đã qua?”.
Song song với những chuyện đó, Duệ Tôn cho thí võ tuyển binh ở khắp các
bộ phủ trong nước. Người khỏe mạnh xung vào đội Lan đô. Trước kia chỉ
có quân túc vệ Tứ Thiên, Tứ Thánh, Tứ Thần. Ở các địa phương bao giờ có
biến đều nhờ vào quân đội riêng của các vương hầu ở các vùng. Ngày nay,
Quý Ly cho tuyển các đội quân riêng cho các quan binh địa phương như
đội Thiên Trường, ý Yên, Bắc Giang, Thanh Hoá, Nghệ An, Hoá Châu,
Tân Bình... Các đội quân này đều đặt quân hiệu. Hơn nữa, các vị tướng chỉ
huy đều do thi tuyển mà ra. Trước kia, muốn làm tướng hiệu, người ta bắt
buộc phải là tôn thất; ngày nay, vua xuống chiếu chọn các quan viên người
nào có tài năng, luyện tập nghề võ thông hiểu thao lược, thì. bất cứ sang
hèn, ai giỏi đều cho làm tướng coi quân.