2. MỤC ĐÍCH BIỆN CHÍNH CHO THỦ ĐOẠN
Người ta đã trách Hồ Quí Ly những gì ?
Chuyên quyền, giết hại tôn thất nhà Trần, phế lập vua, soán ngôi.
Trong lịch sử đế chế quốc tế, không thiếu những người như vậy và họ
đã lập những triều đại được nhân dân yêu mến, kính trọng.
Tại sao ?
Vì họ có đủ thì giờ và tài ba để lập công với tổ quốc và gây uy tín với
nhân dân, và nhân dân quên những thành tích xấu xa của họ để chỉ nhớ
những hành động hào hùng hay ích quốc lợi dân của họ.
Không cần tìm kiếm đâu xa, chỉ đơn cử một Trần Thủ Độ, kẻ đã dựng
lên Trần triều là đủ thấy rõ.
Năm Giáp Thân (I224) Lý Huệ Tông cho người em họ Hoàng hậu là
Trần Thủ Độ làm Điện tiền chỉ huy sứ, một chức quan trọng bực nhứt trong
triều.
Huệ Tông ốm đau luôn, lại điên điên dại dại, say rượu suốt ngày, giao
cho Thủ Độ trọn việc triều chính. Trần Hoàng hậu không có con trai chỉ
sanh được hai người con gái là Thuận Thiên công chúa đã gả cho Trần Liễu,
còn người em là Chiêu Thánh công chúa mới lên bảy tuổi. Tháng I0 năm
Giáp Thân (I224) nghe lời Thủ Độ, Huệ Tông truyền ngôi cho Chiêu Thánh
công chúa rồi vào chùa Chân Giáo.
Chiêu Thánh công chúa lên ngôi năm I225, tức là vua Lý Chiêu Hoàng.
Nhưng quyền hành trong tay Thủ Độ. Thủ Độ đã tư thông với Trần Thái
Hậu, nên cho Trần Cảnh mới lên 8 tuổi vào cung làm chức Chính thủ. Tháng
chạp năm Ất Dậu (I225) Trần Thái Hậu và Thủ Độ đứng ra làm chủ hôn cho
Trần Cảnh và Chiêu Hoàng lấy nhau rồi Chiêu Hoàng truyền ngôi cho
chồng. Các quan đều công phẫn nhưng chẳng ai dám nói gì. Thế là chấm dứt
triều Lý.
