nghìn người chào đón họ trở lại ngày 9/7. Lại một lần nữa, cờ và quốc ca
của một nhà nước độc lập được treo lên và hát vang.
Chuyến thăm Vilnius của Aleksandr Yakovlev từ ngày 11 đến ngày
14/8/1988 là một bước ngoặt. Ông dành phần lớn thời gian bàn bạc với
những người đại diện phong trào Sajudis và công khai đối đầu với Nikolai
Mitkin, Bí thư thứ hai Đảng Lithuania về các động thái của Lithuania và
Moskva. Mitkin tiết lộ ông không kiểm soát được tình hình bằng cách đổ
lỗi cho Yakovlev là Sajudis cảm thông với những tình cảm bày tỏ trên tờ
Moskovskie novosti. Yakovlev công khai tuyên bố là Đảng nên chấp nhận
phong trào Sajudis. Ông còn khẳng định rằng “perestroika mở đầu với sự
bùng nổ của tầng lớp trí thức và giới trí thức đã biểu lộ ý thức của nhân
dân”. Điều Yakovlev nói đã làm cho phong trào Sajudis sửng sốt. Ông vẫn
cho rằng Lenin xác định chính sách quốc phòng và ngoại giao là mối quan
tâm duy nhất và hàng đầu, chính quyền trung ương phải nắm quyền chỉ đạo
hai lĩnh vực này.
Ligachev phụ trách các công việc của Bộ Chính trị khi Gorbachev đi
nghỉ ở Crime. Đầu tháng 9, ông giật mình khi đọc một báo cáo của
Yakovlev về tình hình Lithuania. Yakovlev nhận định và đánh giá hoàn toàn
khác: “Chẳng có gì nghiêm trọng đang diễn ra. Đó chỉ là quá trình bình
thường của perestroika mà thôi.” Tại một cuộc họp đặc biệt của Bộ Chính
trị, Yakovlev nhắc lại quan điểm này. Có rất nhiều vấn đề phức tạp, nhưng
chủ yếu nảy sinh do trung ương ban hành nhiều chỉ thị đến nỗi “có nguy cơ
hủy hoại nước cộng hòa này”. Tuy nhiên, “người Nga đang đổ xô về đây”
và dẫn tới nhiều “đụng độ”. Ông đề nghị giải quyết dứt điểm tình trạng
nhập cư, vì “tình hình ở Lithuania” không mấy “nghiêm trọng”. Nước cộng
hòa này sẽ giải quyết được những vấn đề của mình trong “quá trình thực
hiện perestroika”. Ligachev rất tức giận trước phát biểu của Yakovlev. “Một
cuộc phân tích xã hội và dựa trên cơ sở giai cấp các diễn biến ở Lithuania
được thay thế bằng một cuộc phân tích kín có chủ định”. Ông và những
người bảo thủ trong Bộ Chính trị nghĩ rằng Yakovlev lẽ ra tới Lithuania
