oán trách hành vi và tham vọng của người Lithuania. Cơ quan KGB đóng
vai trò chủ đạo. Các nước cộng hòa đã thành lập mặt trận nhân dân và các
mặt trận này ngày càng vượt khỏi tầm kiểm soát trong quan hệ của họ với
trung ương.
Người dân vùng Baltic học được tác động mạnh mẽ của các cuộc biểu
tình phản đối từ người Nga dân chủ. Biểu tình trở thành một cách sống và
có tác dụng thúc đẩy triệt để dư luận quần chúng. Các cuộc biểu tình ngày
23/8/1988, kỷ niệm ngày ký Hiệp ước Molotov Ribbentrop, là sự kiện chính
thu hút 150 nghìn người tham gia ở Vilnius và hàng nghìn người ở Riga và
Tallinn. Điểm chính đề cập đến nghị định thư mật có nội dung trao
Lithuania cho Liên bang Xô viết. Chỉ một vài người bảo thủ trong Đảng
vẫn cho đây là chuyện hoang đường.
Gorbachev lâm vào tình thế khó xử trước những diễn biến tại các nước
vùng Baltic. Ông vui mừng trước sự ủng hộ perestroika, nhưng chủ nghĩa
dân tộc lại là vật cản chủ trương này. Ông hoảng sợ thấy đạn dược được
cung cấp cho Ligachev và những người bảo thủ đòi đàn áp thẳng tay. Trong
thời gian từ tháng 6-10/1988, tất cả ba vị lãnh đạo Đảng tại ba nước cộng
hòa này đều đã bị thay thế bằng các nhân vật có khả năng đối phó với
phong trào dân tộc bắt đầu phát triển nhanh. Nhiệm vụ của họ là tiếp nhận
vai trò lãnh đạo phong trào cải cách trong các nước cộng hòa. Đảng
Lithuania lựa chọn Algirdas Brazauskas. Gorbachev không hề hay biết việc
bổ nhiệm này. Vào lúc đó Đảng Lithuania tiến hành các hoạt động của mình
tại Lithuania và cờ ba màu của Lithuania bay phấp phới trên tòa tháp
Gediminas ở Vilnius. Brazauskas tham gia Đại hội thành lập của Sajudis từ
ngày 22-24/10 và nhận lời chúc mừng nồng ấm từ Gorbachev. Brazaukas
biến mình thành một trong những nhân vật nổi tiếng nhất tại Đại hội khi
tuyên bố trao lại Nhà thờ lớn Vilnius cho Nhà thờ đạo Thiên Chúa giáo La
Mã. Ông ra lệnh thả tù chính trị và công khai đứng về phía các nhà lãnh đạo
Sajudis.
