viết một bức thư ngỏ cho Gorbachev năm 1987, tờ Ukraine Herald và
Nhóm Helsinki-Ukraine (đổi tên thành Liên đoàn Ukraine Helsinki năm
1988) khởi động trở lại. Chornovil bị Levko Lukianenko hạ bệ, quay lại
lãnh đạo Liên bang vào tháng 1/1989. Năm 1988, cảnh sát thường xuyên
giải tán các cuộc mít tinh và biểu tình, nhưng tình hình này đã thay đổi vào
năm 1989 khi một tổ chức có phạm vi quốc gia hình thành. Ở Belarus, giới
trí thức tập hợp lại trong một tổ chức gọi là Adradzhennye (Tái sinh) nhằm
thúc đẩy sử dụng tiếng Belarus. Khi ngôi mộ tập thể các nạn nhân thời
Stalin được phát hiện, tính hợp pháp của Đảng bị đặt thành vấn đề. Chính
quyền giải tán các cuộc biểu tình và miễn cưỡng thừa nhận các nhóm tổ
chức và một mặt trận nhân dân. Người Belarus có lý chỉ ra rằng các hoạt
động ấy là chính đáng trong các nước cộng hòa Baltic, tại sao lại không hợp
pháp ở Belarus?
Đầu tháng 4/1989, tình hình ở Gruzia trở nên căng thẳng khi các đảng
và phong trào mới biểu tình. Ngày 7/4, Dzhumber Patiashvili, nhà lãnh đạo
Đảng Gruzia, đề nghị tiến hành các biện pháp đặc biệt chống lại các phần tử
quá khích và tuyên bố các sự kiện này đang vượt quá tầm kiểm soát. Ông
yêu cầu Bộ Nội vụ và Bộ Quốc phòng cử quân đội đến Tbilisi và ra lệnh
giới nghiêm. Một cuộc họp Bộ Chính trị do Ligachev chủ trì lập tức được
triệu tập chấp nhận yêu cầu của Patiashvili. Ligachev tiếp tục đi nghỉ ngày
8/4 và Chebrikov chịu trách nhiệm. Chính ông này đã thông báo vắn tắt cho
Gorbachev và Shevardnadze khi hai người trở về từ London ngày 7/4. Họ
được thông báo là đã triển khai quân đội tại Gruzia để bảo vệ các “công
trình quan trọng”. Gorbachev nhắc đi nhắc lại các xung đột phải được giải
quyết bằng biện pháp chính trị. Ông đề nghị Shevardnadze và Razumovsky
bay tới Tbilisi đánh giá tình hình tại chỗ. Song Bí thư thứ nhất Gruzia thông
báo với Shevardnadze qua điện thoại rằng tình hình đã trở lại bình thường
và ông không cần đến Tbilisi nữa. Shevardnadze có một quyết định định
mệnh: không đáp máy bay tới Tbilisi. Sau đó, đêm ngày 8-9/4, quân đội
dùng vũ khí lạnh, hơi độc đàn áp đoàn biểu tình không trang bị vũ khí, giết
chết 19 người và làm vài trăm người bị thương. Phần lớn nạn nhân là phụ
