kinh tế là nguyên nhân chính. Các nhà chức trách Xô viết phản ứng trước sự
kiện này khác với các sự kiện ở Tbilisi. Họ không can thiệp và cho phép
những người gây bạo loạn tự giải quyết với nhau. Điều này dẫn tới việc một
số nhà quan sát địa phương kết luận là chính quyền Moskva không còn
quan tâm đến sự sống chết của tín đồ Hồi giáo. Sau đó, người Meskhetia
gốc Thổ bị chuyển tới vùng Krasnodar và những vùng khác thuộc Nga.
Năm 1989 đánh dấu bước ngoặt trong thái độ của nhiều công dân Xô
viết đối với chế độ đang tồn tại. Chủ trương công khai bị che lấp do tình
trạng tội phạm lan tràn mà nguyên nhân bắt nguồn từ sự xói mòn nghiêm
trọng trong nền tảng của hệ thống này. Tháng 11, sự thật về cuộc thảm sát
quan chức Ba Lan tại Katyn được chính thức thừa nhận. Chính cơ quan
NKVD sát hại họ chứ không phải người Đức, họ bị oan suốt 48 năm. Một
đột phá quan trọng nữa là Đại hội Đại biểu Nhân dân đưa ra nghị quyết
tháng 12, tuyên bố nghị định thư mật, bổ sung Hiệp ước Molotov-
Ribbentrop tháng 8/1939 không có giá trị. Sự thật về thảm họa Chernobyl
phản ánh sự bất lực của các tổ chức Đảng tại Ukraine và Belarus. Một bản
đồ chi tiết về mức độ nhiễm xạ được xuất bản lần đầu vào năm 1989 cho
thấy người dân trong một số các khu vực xung quanh hầu hết bị tác động
nghiêm trọng. Họ đã không được cảnh báo và di dời. Càng gây thêm tác hại
bởi sự ngu xuẩn này, các dụng cụ đo phóng xạ được cung cấp cho dân
chúng như dụng cụ bảo vệ lại bị chính quyền tịch thu khiến người dân
không thể tiến hành đo được mức độ phóng xạ. Khi được hỏi bao giờ thì
ông quyết định quyền độc lập cho Ukraine, Tổng thống Leonid Kravchuk
đáp: Năm 1989. Bằng chứng cụ thể về các hành động tàn bạo và quan điểm
của họ dần rõ ràng trong năm đó. Kết luận của ông là chỉ có nền độc lập
mới có thể bảo vệ được Ukraine khỏi tình trạng tội phạm trong tương lai.
Thái độ của Đảng ra sao đối với vấn đề dân tộc ngày càng có chiều
hướng gia tăng này? “Chính sách dân tộc của Đảng thời hiện đại” được
công bố ngày 17/8/1989. Chính sách này được đổi mới triệt để, mọi người
dân thuộc các dân tộc đều được hưởng quyền bình đẳng và bảo đảm về văn
