Ngày 13/12, Nikolai Ryzhkov trình bày trước các đại biểu nhân dân kế
hoạch chi tiết gồm hai giai đoạn tiến tới quan hệ thị trường. Mỗi giai đoạn
kéo dài ba năm. Gavriil Popov, đồng Chủ tịch nhóm Liên Khu vực chế giễu
kiến thức kinh tế của Ryzhkov:
Năm năm qua chứng tỏ khái niệm về perestroika từ “bên trên” tỏ ra
không tiến triển, cần có cách tiếp cận mới. Trung ương phải sẵn sàng
không phải để lao vào cứu các doanh nghiệp đang chết đuối, mà phải
ra tay cứu hộ những đối tượng gần hơn… đó là các nước cộng hòa, là
các Xô viết địa phương. Và trước hết, là nhân dân đang chết chìm. Đặc
biệt, các doanh nghiệp đang chìm nghỉm không phải vì họ không biết
bơi mà trung ương trói chân trói tay họ, quàng vào cổ họ trách nhiệm
nặng nề, rồi lại yêu cầu họ phát triển.
Popov chỉ ra rằng kinh tế thị trường không thể được áp dụng từng đợt,
giống như một chiếc ôtô cần có một động cơ và các chi tiết cấu thành cùng
tương tác mới chạy được. Ông cho là cần có năm luật cơ bản: về quyền sở
hữu, đất đai, xí nghiệp, các nước cộng hòa có sự độc lập kinh tế và quyền tự
quản của địa phương. Tuy nhiên Đại hội Đại biểu Nhân dân toàn quốc vẫn
thông qua kế hoạch xây dựng mối quan hệ thị trường của Ryzhkov với đại
đa số tán thành. Họ quyết tâm tiếp tục hợp lý hóa nền kinh tế. Những người
cải cách tỏ ra thất vọng và một đại biểu Ukraine bày tỏ nỗi niềm cay đắng
trước sự bất công: cả một nước cộng hòa lao động cật lực bị trung ương lấy
đi tới 95% sản lượng và chỉ chừa lại cho họ có 5%. Song cũng có trường
hợp ngoại lệ, đó là các quốc gia vùng Baltic. Ngày 1/1/1990, họ thông qua
quyền tự hạch toán, tức là họ đã giành được quyền tự quyết định về kinh tế.
CHÍNH SÁCH DÂN TỘC
Lithuania là nơi Gorbachev áp dụng thử nghiệm chính sách dân tộc
của mình. Tại cuộc họp thượng đỉnh Malta, Tổng thống Mỹ Bush nêu rõ,
