thỏa mãn cái tôi của người Nga, nhưng niềm tự hào này không kéo dài. Tốc
độ tăng trưởng nhờ nguồn lợi từ dầu mỏ che lấp một thực tế là nền kinh tế
Liên Xô có chiều hướng phát triển chậm lại. Bệnh tự mãn là nguồn gốc phát
sinh tham nhũng, và giới lãnh đạo Trung ương trở nên yếu thế sau năm
1976. Khi Brezhnev chìm trong nghiện ngập, bộ máy lãnh đạo của ông tự
thỏa mãn với chính mình. Nền chính trị cũng như bộ máy chính trị Xô viết
cần có một lực đẩy, còn nguy cơ thì đã quá rõ ràng. Nước Nga những năm
1970 là hình ảnh một chế độ xã hội thụ động trái với mong đợi. Sự suy
nhược của giới lãnh đạo Xô viết từ năm 1979 phản ánh rất rõ sự suy yếu
của đất nước này. Quay lại với Francis Galton, việc thay thế các nhà lãnh
đạo lớn tuổi, ốm yếu chắc chắn sẽ diễn ra và thay thế phải là một người có
tố chất, tạo nên một diện mạo mới.
ĐẢNG, CHÍNH QUYỀN VÀ CÁC XÔ VIẾT
Tìm hiểu về cơ cấu mà Gorbachev vận hành, phải xét đến ba tổ chức:
Đảng, chính quyền và Xô viết. Theo Điều lệ Đảng, cơ quan hoạch định
chính sách cao nhất là Đại hội Đại biểu Đảng Cộng sản Liên Xô, nhóm họp
bốn hoặc năm năm một lần, nhưng thời kỳ đầu sau cách mạng được tiến
hành nhóm họp hàng năm. Các kỳ đại hội được sắp đặt tỉ mỉ và mỗi bài
phát biểu đều được kiểm tra đi kiểm tra lại. Mọi việc như được định đoạt
sẵn và không có gì được sửa đổi. Giữa các kỳ đại hội, Ban Chấp hành
Trung ương Đảng là cơ quan hoạch định chính sách cao nhất có nhóm họp
phiên toàn thể, các nhà lãnh đạo Đảng đứng sau Stalin đều tham dự nghiêm
chỉnh. Trong khi đó dưới thời Khrushchev, họp khá thường xuyên; dưới
thời Brezhnev, cuộc họp này được triệu tập hai hoặc ba lần mỗi năm và
dưới thời Gorbachev cũng theo nếp như vậy. Nó cho thấy tổ chức này
không điều hành đất nước dựa trên thiết chế thường ngày. Vai trò này do
Ban Bí thư thuộc Ban Chấp hành Trung ương thực hiện. Bộ máy này gồm
các ban, hầu hết các ban này tồn tại song song với các bộ thuộc chính
quyền. Mỗi ban lại có một lãnh đạo và các bí thư của Ban Chấp hành Trung
ương có nhiệm vụ giám sát. Một số bí thư Ban Chấp hành Trung ương cũng
