là ủy viên Bộ Chính trị và việc nắm giữ các vị trí có nhiệm vụ chức năng
như vậy, họ trở thành những nhân vật có quyền lực (hiếm khi là phụ nữ) và
là các nhà lãnh đạo Đảng tương lai. Mối quan hệ giữa bí thư trong Ban
Chấp hành Trung ương và bộ trưởng thay đổi theo thời gian. Sau năm 1957,
bí thư Ban Chấp hành Trung ương có quyền cao hơn bộ trưởng. Bí thư đứng
đầu được gọi là Tổng Bí thư, chịu trách nhiệm về mọi việc của Ban Bí thư,
thực tế là của Đảng.
Khi Stalin qua đời năm 1953, có sự không rõ ràng, rằng Đảng hay
Chính quyền giành nắm quyền ưu tiên? Khi phải lựa chọn, Malenkov quyết
định làm thủ tướng và mở đường cho Khrushchev thăng tiến và củng cố cơ
sở chính trị của mình trong Đảng. Sau thất bại của Khrushchev năm 1957,
nhóm chống đối Đảng − sở dĩ gọi như vậy vì họ chống lại việc tập trung
quyền lực vào tay các nhà lãnh đạo Đảng trong nền kinh tế, người có vị trí
tối cao trong Chính quyền cũng là người đứng đầu Đảng Cộng sản. Tình
trạng này vẫn diễn ra cho đến khi Gorbachev được bầu làm tổng thống năm
1990. Năm 1988, trước khi Gorbachev tiến hành cắt giảm nhằm loại bỏ vai
trò của Ban Bí thư khỏi hoạt động quản lý kinh tế, có khoảng 20 ban thuộc
Ban Bí thư Ban Chấp hành Trung ương. Ban Tổng hợp phối hợp chặt chẽ
với Tổng Bí thư, dự thảo chương trình nghị sự cho các cuộc họp của Bộ
Chính trị và chuẩn bị các văn bản cần thiết có liên quan. Ban Tổ chức Cán
bộ chịu trách nhiệm về lực lượng cán bộ nòng cốt hay bố trí sắp xếp nhân
sự. Ban Tổ chức Hành chính giữ vai trò giám sát Bộ Hàng không Dân sự,
Bộ Quốc phòng, Ủy ban An ninh Quốc gia (KGB), Bộ Nội vụ, Bộ Tư pháp,
Viện Kiểm sát, Tòa án Tối cao và bộ máy quốc phòng toàn dân.
Mỗi một nước cộng hòa lại thành lập một đảng cộng sản riêng, ngoại
trừ việc thành lập Đảng Cộng sản Liên bang Nga mãi đến năm 1990 mới
có. Một tổ chức do Ban Chấp hành Trung ương bầu ra tại mỗi kỳ Đại hội
lãnh đạo các nước cộng hòa (riêng ở Ukraine, tổ chức này được gọi là Bộ
Chính trị). Cũng có Ban Bí thư Ban Chấp hành Trung ương và các bí thư
chuyên trách. Người đứng đầu trong Đảng nước cộng hòa là bí thư thứ nhất.
