công. Việc này hóa ra là thật. Một sĩ quan của tổ chức OMON đã hành động
theo ý mình.
Các bi kịch ở Vilnius và Riga thể hiện thất bại nặng nề của Gorbachev
trước tính hợp pháp. Ông gặp may khi Mỹ và NATO đang dính líu với Cuộc
chiến Vùng Vịnh và cần ông đứng về phía họ. Tổng thống Bush gọi điện
cho ông ngày 11/1 thể hiện mối quan tâm của Mỹ trước tình hình nội bộ của
Liên Xô. Phương Tây không có phản ứng trước lời kêu gọi của Landsbergis
về việc công nhận cuộc đổ máu này làm tăng lòng quyết tâm của người dân
Baltic muốn được tự do. Vài nước cộng hòa trong số các nước còn lại thuộc
Liên bang phân vân có nên tiếp tục ở lại Liên bang, đi ngược lại ý nguyện
của nhân dân có là việc đáng làm không? Thậm chí Kryuchkov còn cân
nhắc lại: “Không ai chống lại quyền của Lithuania muốn rút khỏi Liên bang
Xô viết nếu nhân dân nước này cho là cần thiết.”
Tuy nhiên, trước hết họ phải tổ chức một cuộc trưng cầu dân ý. Còn
Gorbachev thì vừa tiến hành thuyết phục, gây dựng lại lòng tin, vừa đe dọa
sử dụng vũ lực. Nhưng cả hai cách của ông đều không có kết quả. Chính
sách của ông với các nước cộng hòa Baltic hoàn toàn bị phá sản.
Một minh họa khác cho sự thất bại trong chính sách ngăn cản hơn là
giúp đỡ của Gorbachev để tháo kíp nổ tình trạng căng thẳng về dân tộc là
Gruzia. Không khí căng thẳng ở Nam Osetia khiến một số nhà lãnh đạo đưa
ra đề xuất thống nhất với Bắc Osetia trong Liên bang Nga. Cuối cùng Tổng
thống Zviad Gamsakhurdia đã gọi quân đội Gruzia đến. Ngày 7/1,
Gorbachev ra lệnh quân đội Gruzia phải rút nếu không sẽ bị quân đội Xô
viết can thiệp. Đơn giản là sự việc này đã làm tình hình trầm trọng thêm,
đặc biệt hơn là hoàn toàn không có quân đội Xô viết triển khai tại đây.
Gorbachev có thể đã nghe báo cáo từ những cộng sự có quan điểm cứng rắn
và chính họ đã khích lệ ông khẳng định uy quyền của mình. Song, khi đưa
ra lời đe dọa kiểu như vậy, ông lại không hề thực hiện được, vì vậy chính
ông tự làm suy giảm quyền lực của mình.
