không chấp nhận quyền kiểm soát của Moskva. Quan trọng hơn, Ủy ban Kế
hoạch Nhà nước chuyển thành một bộ chuyên dự báo tương lai.
Việc tổ chức đảo chính vụng về đến mức đáng kinh ngạc. Điều này có
thể là do Popov để lộ thông tin khiến những người đồng mưu phải gặp nhau
ở một cuộc họp kín. Họ vạch kế hoạch và sau đó ban bố sắc lệnh. Giới quân
sự và cơ quan KGB hóa ra là hai tổ chức không đáng tin nhất. Chiến dịch
của Yeltsin nhằm đẩy mạnh quyền lợi của Nga và kích động vào tình cảm
người Nga đã có tác dụng nhất định. Các quan chức và người dân đưa ra
quyết định rõ ràng nên trung thành với ai, Liên bang Xô viết hay nước Nga.
Nhân tố khiến họ quyết định là không có đổ máu bên ngoài hay bên trong
Nhà Trắng giống với lần đầu họ bị lôi kéo vào vụ đổ máu của người Nga.
Nhiều người sẵn sàng gây ra các vụ đổ máu nữa với người Gruzia,
Azerbaijan, Lithuania và Latvia, nhưng nhất định không phải với người
Nga. Điều này có nghĩa nếu cuộc đảo chính thành công, các tổ chức tập hợp
lại làm nên cuộc đảo chính sẽ không phải là các lực lượng đáng tin cậy
nhằm áp đặt ý chí của Moskva lên toàn Liên bang Xô viết.
Có lẽ nguyên nhân thất bại của việc cố đưa mọi thứ trở lại như xưa là
các sĩ quan làm đảo chính thiếu sáng suốt. Họ không có trong tay một nhà
lãnh đạo nổi bật, một lý tưởng sâu sắc có thể tranh thủ sự ủng hộ của nhiều
giới. Điểm đáng lưu ý là sắc lệnh đưa ra thiếu các lý luận hùng biện cộng
sản hay xã hội chủ nghĩa. Công kích chủ yếu là lời kêu gọi cứu đất nước
khỏi thảm hoạ, đi kèm với những lời hứa nhằm cải thiện tình hình cho mọi
người. Trong hoàn cảnh người dân bị vỡ mộng trước chương trình cải tổ
của Gorbachev, có rất ít khả năng tán dương được ai. Các sĩ quan quân đội
cùng tập hợp lại vào cuối ngày 18/8. Chỉ khi Yanaev, một con người do dự,
ký quyết định vào chiều muộn ngày 18/8 mới chắc chắn con đường và mục
tiêu của cuộc đảo chính. Họ không còn đường lui khi Gorbachev từ chối
ủng hộ hợp tác với họ. Họ không có sự thô bạo cứng rắn của Stalin, nếu
trong trường hợp này đã có thể sát hại Gorbachev bằng một vụ tự sát ngụy
trang.
