CHƯƠNG 7
Phần kết
C
ải cách đòi hỏi phải có sự lãnh đạo. Cải cách càng quan trọng, đòi hỏi
càng cao đối với giới lãnh đạo. Gorbachev là một nhà cải cách lớn, liệu ông
có phải là nhà lãnh đạo tài ba không? Hay ông là một nhà cải cách lớn
nhưng lại là một nhà lãnh đạo chính trị thất bại? Chắc chắn ông là nhà cải
cách vĩ đại với ý nghĩa là công cuộc cải cách khởi đầu dưới sự lãnh đạo của
ông đã chuyển hóa hệ thống cộng sản Xô viết vượt ra ngoài mong đợi. Quả
thật, cuộc phẫu thuật cải cách này cấp tiến đến nỗi bệnh nhân − Liên bang
Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Xô viết − qua đời dưới lưỡi dao cải cách. Tuy
nhiên, đây không phải là mục tiêu của Gorbachev. Một người ưa thích, coi
trọng và bảo vệ tuyệt đối quyền lực của mình sẽ không bao giờ để quyền
lực đó bị hủy hoại, đến mức bị đe dọa và bị tước đi một cách thô bạo. Ông
phàn nàn trong hồi ký của mình rằng thậm chí người ta không cho ông từ
chức một cách danh dự. Không có nghi lễ nào đánh dấu sự qua đời của Liên
bang Xô viết. Nó ra đi mãi mãi. Một quốc gia mới kế tục, nước Nga không
thể chờ đến khi chôn thi hài này được.
Do vậy, khi Gorbachev mở đường cải cách vào tháng 3/1985, ông tin
đang tiến đến một mục tiêu chắc chắn giành thắng lợi. Ông đã dừng lại ở
một nơi hoàn toàn khác với mong đợi. Sự thật là đoàn tàu perestroika với
vỏ bọc bóng bẩy, đẹp mã của ông đã đâm vào ngõ cụt. Không có vấn đề gì,
ông đã là một nhà cải cách vĩ đại! Vậy ông đã cải cách cái gì? Cải cách luôn
động chạm, trước hết dẫn đến sự đổ vỡ, rồi mới tới xây dựng lại.
ĐÁNH GIÁ CẢI TỔ
