máy Đảng thành hai nhánh: công nghiệp và nông nghiệp. Tháng 11/1964,
khi Brezhnev lên cầm quyền, quyết định hợp nhất hai nhánh và sau này các
quan chức trung thành được khôi phục chức cũ. Vì các tổ chức mới hợp
nhất nên số người ít hơn nhiều so với cơ cấu cơ quan hai tổ chức cũ, nhiều
người cảm thấy mình bị gạt ra ngoài lề.
Lúc đó, Gorbachev đang nắm cương vị lãnh đạo các tổ chức Đảng
trong nông nghiệp, có một vai trò quan trọng nên ông tránh tham gia cuộc
xung đột vô bổ về địa vị và đặc quyền.
Efremov là một người có tính cách khác biệt hẳn với Kulakov. Ông là
người có học thức, có kiến thức văn hóa, chính trị và là một sản phẩm điển
hình của chế độ cộng sản. Efremov luôn ấp ủ hy vọng được gọi về Moskva,
đối với ông, bất kỳ nơi nào khác đều là thảm họa chính trị. Ông luôn làm
cho giới lãnh đạo của Moskva cảm mến. Khi Leonid Brezhnev, lúc đó đang
là Tổng Bí thư, đi nghỉ tại khu nghỉ mát Stavropol, Efremov lấy cớ đi công
tác để tham gia vào đoàn quan chức này và ra sức tạo ấn tượng tốt với ông
chủ mới của Điện Kremlin. Efremov coi Đại hội Đảng lần thứ 23 vào tháng
4/1966 là một cơ hội lớn để trở lại Trung ương. Ông đã ca ngợi hết lời giới
lãnh đạo hiện tại. Ông đưa Gorbachev về Moskva, bố trí ở khách sạn trong
thời gian diễn ra Đại hội. Mỗi lần nghỉ giải lao Efremov đều gọi điện cho
Gorbachev nhấn mạnh những điểm quan trọng trong bài phát biểu của
mình, bài phát biểu mà Mikhail Sergeevich phải chỉnh lý lại toàn bộ. Tuy
nhiên, Efremov hoàn toàn thất vọng khi ông không được mời lên đọc diễn
văn trước Đại hội. Cú sốc mạnh mẽ và cay đắng khiến ông tự thừa nhận
mình là con người của quá khứ và sau này ông đã dốc toàn bộ sức lực và tài
năng ở vùng Stavropol. Mikhail Sergeevich nghiên cứu cách ngoại giao của
ông tựa như một đề tài lâu dài và rút ra được rất nhiều bài học chính trị quý
giá từ trường hợp của Efremov. Ngày 26/9/1966, Gorbachev được bầu làm
Bí thư thứ nhất Tỉnh ủy Stavropol hay còn gọi là Thành ủy. Thực chất, đây
là sự giáng chức, vì chức vụ cũ của Gorbachev cao hơn so với chức vụ mới
được bổ nhiệm, hơn nữa, lương bổng cũng cao hơn nhiều. Nhưng ông chấp
