ranh giới thông thường. Dù có thật sự ngưỡng mộ ông hay không, họ đều cố
dựng lên hình ảnh một “siêu nhân”, nhà chỉ huy quân sự tài ba, nhà cầm
quyền lỗi lạc, hiện thân của sức mạnh siêu nhiên, hiện tượng có một không
hai trong lịch sử nhân loại. Đặc điểm thứ hai và cũng là đặc điểm tồn tại
trong một thời gian dài là, các tác giả sau này đều nỗ lực tái hiện hình ảnh
Napoleon trong quá khứ ở thế giới hiện tại. Nói cách khác, các thế hệ nhà
văn sau năm 1815 đã phân tích đế chế Napoleon theo quan điểm chính trị
và những hệ tư tưởng đương thời bằng thứ ngôn ngữ bóng bảy. Không mấy
ngạc nhiên khi những cuộc bút chiến với chủ đề kiểu như ”bài học cho thời
đại chúng ta” được thể hiện trong các tác phẩm văn học Pháp viết về
Napoleon. Tuy nhiên, mọi việc không dừng lại ở đó. Đặc điểm thứ ba được
thể hiện rõ nhất trong khoảng 2-3 thập kỷ trước chiến tranh thế giới là kiểu
“tư tưởng lớn” được một số nhà văn nổi tiếng thể hiện. Họ đều muốn thâu
tóm quan điểm của mình về tham vọng và thành tựu Napoleon đạt được
bằng một hình ảnh chủ đạo. Tuy có những ý kiến trái ngược nhau nhưng rốt
cuộc họ đều cùng tìm kiếm một “nhịp điệu chung”.
Mục đích của tôi không phải là đi sâu tìm hiểu xu hướng nghiên cứu lịch sử
thời Napoleon gần đây. Các nghiên cứu tập trung vào thể chế làm nên triều
đại Napoleon hơn là tìm hiểu về con người và hành động của ông. Vấn đề
này sẽ được đề cập trong một mục ở cuối chương. Hai mục đích chính của
chương này là: thứ nhất, xác định những đặc điểm chính về tham vọng và
cách nhìn nhận về quyền lực của Napoleon. Vì thế, tiểu mục đầu tiên đưa ra
đánh giá ngắn gọn về lời phát biểu của Napoleon về những vấn đề có liên
quan trong các giai đoạn khác nhau trên con đường sự nghiệp của ông.
Những tuyên bố được các tác giả đương thời và một số tác giả sau này đã
thể hiện mong muốn thật sự của Napoleon. Những luận điểm đó được trích
dẫn trong rất nhiều tác phẩm dù đôi khi chúng vẫn có mâu thuẫn với nhau.
Mục đích khác của tôi là nhằm phân tích những xu hướng nghiên cứu biểu
tượng sức mạnh “điển hình” trong các tác phẩm viết về Napoleon được tiếp
cận theo phương pháp của những người theo khuynh hướng xét lại hơn 40
