nát ngay khi mới ra đời, nhưng nó vẫn không ngừng tái sinh, và rồi lại chịu
cùng một số phận. Vidal mang trong túi con dấu bằng cao su mang số đăng
ký hợp pháp hóa tổ chức nghiệp đoàn và một tập thẻ thành viên còn trắng.
Trong túi bên kia, anh giữ một bức ảnh cắt từ tờ Écran, một tạp chí điện
ảnh.
- Anh biết đây là ai không? anh hỏi và cho tôi xem hình một phụ nữ
đẹp bí ẩn.
- Greta Garbo, tôi trả lời.
- Nàng bảo vệ che chở tôi. Tôi vô thần, nhưng có ai đó để xin được
che chở thì vẫn tốt, anh nói giọng chắc chắn.
Chúng tôi đi bộ trong nhiều giờ, dưới màn đêm bao la đang trùm lên
một nửa địa cầu, cho tới nơi tổ chức cuộc họp. Có khoảng hai mươi người
lập tức chia với chúng tôi tất cả những gì họ có: những củ khoai lang nhăn
nheo và những ngụm puro, một loại rượu mía mạnh dữ dội. Vidal nói tiếng
Quechua và từ duy nhất tôi nắm được là compañeros. Những người nông
dân tán thành, đặt câu hỏi: dựa vào giọng nói, tôi hiểu họ đang tranh luận
với thái độ cương quyết, và kết thúc cuộc họp, họ khoác tay nhau thành
vòng như những kẻ mưu phản huyền thoại đang chuẩn bị xung phong đến
tận trời cao.
Vidal. Tôi đã đi cùng anh đến nhiều cuộc họp bí mật khác, chúng tôi
thậm chí đã cùng soạn một chương trình xóa mù chữ tối thiểu trong khi anh
dẫn dắt tôi vào lịch sử của thế giới Andes và dạy tôi tiếng Quechua. Tôi
từng thấy anh sảng khoái lạc quan và tôi từng thấy anh buồn, tôi từng thấy
anh hát những bản sanjuanitos
hay bị những trận đòn nhừ tử ở bệnh viện
Ibarra sau một cuộc tấn công của chủ đất. Tôi từng sống ở nhà anh và gia
đình anh đã là gia đình của tôi. Khi tôi rời Ecuador năm 1979, tôi biết mình
đang rời xa một người bạn, một người đồng hành không thể so sánh, và tôi
tiếc đã không biết tên họ đầy đủ của anh để viết cho anh.
