Martineau theo Yvette xuyên qua mê lộ của các đường hào khai quật.
Nằm trên đỉnh một ngọn núi nhìn xuống khu vực đồng bằng rộng lớn của
dãy Chaine de l’Étoile, công trình này là một pháo đài trên đồi, hay còn gọi
là oppidum, được xây dựng bởi liên minh bộ tộc Celto – Liguria hùng
mạnh, gọi chung là Salyes. Những phát hiện khai quật ban đầu cho thấy
pháo đài này gồm hai khu vực riêng biệt nhau, người ta cho rằng một khu
vực dành cho giới quý tộc Celto và khu vực còn lại là của tầng lớp thứ dân
Ligurian. Nhưng Martineau lại đưa ra một giả thuyết mới. Một khu vực tồi
tàn hơn vừa được phát hiện hoàn toàn trùng khớp với nơi diễn ra cuộc chiến
giữa người Hy Lạp gần Mác-xây. Nhờ cuộc khai quật này mà Martineau đã
chứng minh được rằng khu vực đó trước đây chính là một trại tị nạn của
thời kỳ đồ sắt.
Rồi anh ta bắt đầu tìm kiếm câu trả lời cho ba câu hỏi : Tại sao pháo đài
trên đồi này bị bỏ hoang chỉ mới sau một trăm năm? Anh ta tìm thấy khá
nhiều đầu lâu gần nhà thờ, gồm cả đầu lâu thật và đầu lâu được trát vào đá.
Chúng có ý nghĩa gì? Đó đơn thuần chỉ là chiến tích của người man rợ thời
kỳ đồ sắt hay là một phong tục thờ cúng truyền thống nào đó của người
Celto? Martineau cho rằng chính việc trát đầu lâu vào vách đá đã khiến
pháo đài nhanh chóng bị sụp đổ. Bởi đầu lâu không phải là vật liệu tốt cho
ngành xây dựng. Vì vậy anh ta yêu cầu mọi thành viên trong đội phải thông
báo khi phát hiện thêm bất kỳ một cái đầu lâu nào nữa – và đó cũng là lí do
tại sao anh ta đích thân quản lý khu vực đào xới này. Kinh nghiệm xương
máu đã dạy anh ta rằng không được bỏ sót bất kỳ một manh mối nào dù lớn
hay nhỏ. Ý nghĩa của đầu lâu đó là gì? Những đồ tạo tác hoặc những mảnh
vụn được tìm thấy xung quanh là gì? Có dấu vết nào gần đó không? Các
học viên cao học – thậm chí thông minh như Yvette Debré – cũng khó phát
hiện ra những manh mối đó.
Hầm khai quật chỉ dài khoảng 1 mét rưỡi, rộng một sải vai. Martineau hạ
thấp người xuống, cẩn trọng để không làm xáo trộn vùng đất xung quanh.
Chiếc mũ của anh ta nhô lên khỏi nền đất thô cứng. Martineau lấy từ trong
túi sau ra một chiếc cuốc chim, một cái bàn chải và bắt tay vào việc.
Anh ta không hề rời khỏi hầm trong sáu giờ liên tục. Yvette ngồi vắt
chân ngay cạnh hầm. Thỉnh thoảng cô đưa cho Martineau nước khoáng
hoặc cà phê, những thứ mà thường ngày chẳng bao giờ anh ta nhấp môi. Cứ
