Trưởng thôn Điện Nguyên hưởng thọ 32 tuổi.
Thi thể của trưởng thôn sau khi khiêng về làng được đặt trong chiếc sân mé
Tây nhà ông ta. Đây là nơi trưởng thôn làm việc lúc còn sống. Trước cửa
treo tấm biển “Văn phòng thôn Mã”. Thôn Mã chưa bao giờ có một văn
phòng làm việc cho hẳn hoi, nên trưởng thôn đành treo biển làm việc tại
nhà riêng. Trong làng hễ xảy ra tranh chấp, nguyên cáo, bị cáo đều kéo
nhau đến đây đôi co. Bên nguyên và bên bị đều phải nộp hai cân rưỡi bột
mỳ để Vĩ Ba nướng bánh. Trưởng thôn, phó trưởng thôn, người đứng đầu
các dòng họ trong thôn ăn bánh nướng xong mới phân xử đúng sai. Chiếc
chảo lớn dùng để nướng bánh vẫn đặt trong sân. Mọi việc to nhỏ trong
thôn, từ thu thuế đất, cắt cử phu phen phục dịch đến chuyện trên huyện
tuyển suất đinh, đón tiếp quan trên… tất tật đều diễn ra tại căn phòng này.
Bây giờ, nó lại trở thành nơi truy điệu ông trưởng thôn xấu số. Người ta lấy
giấy âm phủ bọc cánh cửa ra vào. Trong sân, hai thợ mộc đang lạch cạch
đóng quan tài.
Có quan tài rồi, người ta đưa thi thể ông trưởng thôn nhập quan. Cậu con
trai duy nhất của ông trưởng thôn là Tôn Thỉ Căn (8 tuổi) đầu chít khăn
trắng, mặc áo tang, quỳ trước quan tài. Con cháu trong dòng họ quỳ hai
bên. Bạn bè hàng xóm bắt đầu vào viếng. Phó trưởng thôn Hắc Tiểu cũng
đầu vấn khăn trắng trực sẵn ở cửa. Mỗi khi có người đến viếng, Hắc Tiểu
liền hô:
- Có khách đến viếng!
- Nổi nhạc!
- Đốt giấy!
- Trao khăn tang!
Tiếng hô vừa dứt, đội bát âm ngoài sân liền tấu nhạc. Con cháu hai bên
quan tài nằm rạp xuống kêu khóc. Người đến viếng sụp lạy trước quan tài.
Ngay lập tức, Vĩ Ba chạy đến trước quan tài đốt một tờ giấy âm phủ. Khách
