15
CHƯƠNG 53
THÍCH CHÍ LUẬN THIÊN
_________________________________ KINH VĂN ______________________________________
Hoàng-ðế hỏi :
--. Xin cho biết cái cốt yếu của hư thực….
Kỳ-Bá thưa rằng :
--. Khí thực thời Hình thực, khí hư thời hình hư, ñó là lẽ thường. Trái lại thế sẽ sinh bịnh.
CỐC (thức ăn) thịnh thời khí thịnh, cốc hư thời khí hư, ñó là lẽ thường. Trái lại thế sẽ sinh bịnh.
MẠCH thực thời huyết thực, mạch hư thời huyết hư, ñó là lẽ thường. Trái lại thễ sẽ sinh bịnh.
--. Thế nào là trái ?
--. Khí hư mà thân nhiệt, thế là trái. Cốc nạp nhiều mà khí ít, thế là trái. Cốc không nạp mà khí nhiều, thế là
trái. Mạch thịnh mà huyết ít, thế là trái. Mạch it mà huyết nhiều, thế là trái.
Khí thịnh mà thân hàn, gọi là THƯƠNG-HÀN ; khí hư mà thân nhiệt gọi là THƯƠNG-THỬ.
Cốc nạp nhiều mà khí ít, sở dĩ có tình trạng như vậy là do sự thoát huyết, thấp-khí lưu trệ ở bộ phận dưới .-.
Cốc nạp vào ít mà khí nhiều, ñó là bởi là tại Vị và PHẾ.
Mạch TIỂU mà huyết nhiều, là do uống nước vào ñều hoá thành nhiệt (huyết). Mạch ðẠI mà huyết ít, là do
mạch có Phong-khí, nước uống vào ít. Huyết không có sự trợ ích.
Phàm THỰC là do ở khí hút vào, HƯ là do ở khí tiết ra .-. khí thực là nhiệt, khí hư là hàn.
Nếu dùng châm ñể tả thực, thời tay tả làm rộng ở huyệt vừa châm ra. Nếu dùng châm ñể bổ hư, thời tay tả
làm vít huyệt vừa châm lại.
(1)
(1)-. Về phép dùng châm, tay hữu dầm châm, tay tả “ñiểm huyệt”, tức à lấy 2 ngón tay nhúm lấy chổ huyệt mà mình ñịnh
châm lên ; khi dùng châm ñể tả thực thời dùng tay tả làm cho rỗng thêm cái hổng vừa châm, cho khí tiết ra. Nếu là bổ hư thời
vít ngay lại, cho khí khỏi tiết. ðó tức là trong khi bổ tả, ñể cho khí khai hạp cùng ứng như vậy ./.
-- o0o --
