1
CHƯƠNG 55
TRƯỜNG THÍCH TIẾT LUẬN THIÊN
_________________________________ KINH VĂN ______________________________________
Thích gia không cần phải chẩn, chỉ nghe bịnh nhân nói cũng có thể thấu ñược bịnh tình.
Bịnh tại ñầu, nhức ñầu, dùng “tàng châm”
(1)
ñể thích. Thích tới cốt, bịnh khỏi thời thôi : Phàm thích ñừng làm
thương ñến cốt-nhục và bì. Bì là con ñường ñể châm.
(2)
(1)-. “tàng” tức là dấu kín. Dấu kín cái châm ñi ñể hơi hở mũi châm.
(2)-. Ở ñầu, bì nhục rất mỏng, rất dể phạm vào xương. Cho nên phải khéo thế nào : thích ñến xương mà không chạm vào
xương ; thích nông ở ngoài bì mà không thương ñến bì. Mà bì lại là con ñường châm tất phải ñi qua. Nông quá thời thương BÌ,
sâu quá thời thương CỐT, lơ lửng ở giữa khoảng sâu nông thời lại thương NHỤC… Vậy thích ở ñầu mới lại là ñiều kiện rất khó.
Nếu ñến với sự khó mà làm ñược không khó thời ñối với cái dễ lại càng dễ… Thích gia có thể coi thường ñược sao ?
_________________________________ KINH VĂN ______________________________________
Phàm trị về Hàn-Nhiệt phải dùng âm-thích. Phương pháp âm-thích : thích vào chính huyệt một châm, thích vào
bàng-huyệt bốn châm. Nếu bịnh nặng và lâu, nên ñiều trị ðại-tàng. Phàm thích ðại-tàng, nên thích ở lưng cho gần
tới Tàng. Bởi Du-huyệt của Tàng ở lưng. Thích ở Du mà gần tới Tàng thời Tàng-khí với châm sẽ hợp nhau, mà
chứng Hàn-nhiệt ở trong Phúc sẽ bài trừ hết. nhưng cái cốt yếu của phép thích, không nên ñể cho huyết ra quá
nhiều, chỉ phát châm nông cho huyết ra ít thôi.
--. Trị chứng UNG-THŨNG (mụn, sưng, nát) nên thích ngay trên ung. Trông xem ung lớn hay nhỏ, ñể ñịnh sự
thích sâu hay nông. Thích ung lớn nên cho ra nhiều huyết ; thích ung nhỏ nên ñể nông châm. Phải giữ châm cho
thật ngay, ñừng ñể phạm ñến thịt lành. Thích vừa ñúng chỗ có máu mủ thì thôi.
--. Bịnh tại Thiếu-phúc có vật uất tích. Nhân ở Thiếu-phúc, chỗ nào da “cồn dầy” lên thời thích. Lại thích ở 2
bên ñốt xương sống thứ 4, thích ở 2 bên Yêu-cốt, hai bên Hiếp-lặc… ðể dẫn cho Nhiệt-khí ở trong Phúc do dưới
châm mà tiết ra.
Bịnh tại Thiếu-phúc, phúc thống không ñại tiểu tiện ñược, gọi là SÁN. Thích ở Thiếu-phúc, hai ñùi, yêu, và
khoả cốt…. thích ñể mũi châm lâu sẽ rút ra, nhiệt khí tiết ra hết bịnh sẽ khỏi.
--. Bịnh tại CÂN, cân rút, khớp ñau, không thể ñi ñược gọi là CÂN-TÝ. Vì thế phải thích ở trên Cân, thích ở
khoảng phận nhục, nhưng không ñược ñể trúng vào xương. Cân ñã thư, bịnh sẽ hết ; cân ñã nóng, bịnh sẽ khỏi,
và thôi không phải thích nữa.
--. Bịnh tại CƠ-PHỤ, cơ phụ ñều ñau, gọi là CƠ-TÝ. Bịnh này gây nên bởi Hàn-thấp, phải thích ở ñại-phận-
nhục. châm nhiều huyệt và sâu, ñể cho khí nhiệt dẫn ñến. Nhưng ñừng làm thương ñến cân-cốt, sẽ biến thành
chứng NAN-HOÁN (tay chân rã rời, bất toại bên tả, hoặc bên hữu). Chờ bao giờ các phận nhục nhiệt ñều, bịnh sẽ
khỏi, và thôi không phải châm.
--. Bịnh tại CỐT, cốt nặng không thể cử ñộng ñược. Cốt tuỷ toan thống, do Hàn-khí phạm vào, gọi là CỐT-TÝ.
Phải thích sâu, ñừng làm thương ñến Mạch và Nhục. Khi nào trong cốt nóng ñều, bịnh khỏi, sẽ thôi không phải
châm.
Có chứng bịnh, lúc mới thường mỗi năm phát sinh một lần ; dần dần nếu không chữa, ñến mỗi tháng một lần,
hoặc ba bốn lần… gọi là bịnh ðIÊN. Thích ở các phận nhục, các mạch. Nếu không có chứng Hàn, thời dùng châm
ñể làm cho ñiều hoà, bịnh khỏi sẽ thôi không phải châm.
--. Bịnh thuộc về PHONG, vừa hàn vừa nhiệt. Nhiệt hãn thoát ra, mỗi ngày vài lần. Trước hảy thích ở các phận
lý, lạc mạch. Nếu hãn vẩn ra, mà vẫn cứ vừa hàn vừa nhiệt, thời 3 ngày thích 1 lần ; thích tới trăm ngày thì thôi
(1)
(1)-. ðương lúc bịnh phát mà hãn ra, ñó là bởi tà với chính cùng xung ñột nhau ; nếu vì thích mà hãn ra ñó là vì làm cho
có hãn, ñể tà theo hãn mà tiết ra.
