11
khoản giữa 2 cốt không. -- Cốt không của vế ở cạnh vế, phía trên gối 4 tấc – Yêu-tế cốt không tại phía ñộng mạch
áp chân lông -- Cầu-côt-không tại phía sau Bể-cốt, cách nhau 4 tấc -- Biển-cốt (thứ xương dẹp, như xương mặt,
không có tuỷ khổng, không có dịch tuỷ (thay ñổi tuỷ) nhưng ở bên ngoài cũng có cân mạc, và các chất thấm
nhuần, một loại với các xương khác.
Về phép cứu chứng hàn nhiệt, trước cứu ðại-chuỳ ở cổ, tính theo tuổi làm « tráng » (mỗi lượt gọi là mỗi tráng,
như 10 tuổi thì 10 tráng v.v..) rồi cứu ñến Quyết-cốt (tức Vỹ-cùng, ñều thuộc ðốc mạch) cũng tính tráng như trên
– Trông xem chỗ lõm ở Bối-du ñể cứu ở ñó. Trông xem chỗ lõm ở Tý-bối (chỗ khe xương bả vai) ñể cứu ở ñó. --
Cứu ở ñầu Hoa-cốt trên Ngoại-khoả. -- Cứu ở chỗ ngón chân út với ngón chân vô danh giáp nhau.-- Cứu ở Hãm-
mạch dưới bọng chân. -- Cứu ở phía sau Ngoại-khoả. Án tay vào trên xương Khuyết-bồn, thấy cứng và ñau như
mới có cái gân nổi lên, nên cứu ngay ở ñó. Cứu ở khoảng Hãm-cốt tại Ưng-trung. -- Cứu ở dưới Thúc-cốt tại bàn
tay. --Cứu ở dưới 3 tấc huyệt Quan-nguyên tại dưới rốn. -- Cứu ở ñộng mạch tại Mao-tế. -- Cứu ở dưới xương ñầu
gối 3 tấc. -- Cứu ở ñộng mạch thuộc Túc Dương-minh tại trên xương khoai. -- Cứu ở ñỉnh ñầu 1 tráng. – Nơi chó
cắn cứu 3 tráng, ñó tức là lấy phương pháp trị bịnh chó cắn ñể cứu.
(1)
Phàm nên cứu tổng cộng 29 huyệt. Lại có thể dùng phương pháp cứu thương-thực ñể cứu.
(2)
Nếu chưa khỏi, nên nhằm cái kinh của nó hướng về Dương, thời nên luôn thích ở DU, và cho uống thuốc thêm.
(3)
(1)-. ðây nói về bịnh THỬ-LẬU vốn phát sinh từ khí Âm của Thuỷ tạng, mà giao với khí Dương của Tuất hoả. Như dùng
danh từ thử (chuột) và danh từ khuyển (chó) là chỉ về cái thuỷ tà thiên ất thuộc TÝ với cái hoả tà của BÀO-LẠC thuộc TUấT...
hai cái ñó cùng họp lại ñể gây nên tai vạ. – « nơi chó cắn » tức là cái bọng chân. Cạnh bọng chân là nơi quản hạt của mạch
kinh Thiếu-dương. Phía trên Thiếu-dương, tướng hoả làm chủ, khí của Thiếu-dương hợp với Bào-lạc mà thành hoả. Nên mới
ngay ñó ñể cứu. --. Lại xem như người bị chó cắn ñôi khi cũng phát hàn nhiệt, như chứng Thử lậu, ñó tức thuộc về « bất nội
ngoại nhân » khác hẳn với chứng hàn nhiệt thuộc Ngoại cảm nên không thể trị ngoài biểu.
Nghệ-xung-Chi nói : «
có một chứng mọc mụn lên ở cổ rồi sưng, ñau, vỡ nát, nếu là chứng « lậu » do ngoại cảm thời dễ
chữa. Nếu ở phía dưới cổ, mọc lên xúc xỉu như chuỗi tràng hạt, không sưng, không ñau, gốc nó từ Tạng. ðến khi vỡ ra, thấy
lộn có những mạch máu ñỏ... thuộc về chứng chết.. »
(2)-. ðây nói chứng Thử lậu nếu mọc choán ra ñến ưng hầu, thời nên cứu theo bịnh THƯƠNG-THỰC. Về bịnh chứng Thử
lậu, nếu phát sinh ở cổ, ñó là nơi quản hạt của kinh mạchThái-dương và Thiếu dương. Nếu lại choáng tới ưng hầu, thời thuộc
về quản hạt của kinh Dương-minh và thành chứng MÃ-ðAO và HIỆP-ANH. Nên phải dùng phép cứu bịnh Thương-thực ñể cứu
bịnh này.
(3)-. Bịnh Thử lậu vốn phát sinh từ Âm tạng, mà chứng trạng lại hiện ra ở cổ hoặc nách, thuộc về ñịa hạt của Tam-dương,
nên phải cứu tất cả các huyệt thuộc ñịa hạt ñó. Vậy mà vẫn không khỏi, ñó là vì Âm ñộc quá thịnh, nên lại phải tìm xem cái
kinh của nó ñi qua Dương-phận tại nơi nào thời thích vào DU ở nơi ñó cho tiết bỏ ñộc. Rồi lại phải dùng thuốc ñể ñiều trị thêm.
ðó mới là hoàn toàn vậy.
Án : ở ñây nói chứng Thử lậu, không khác về cận ñại nói chứng « DỊCH HẠCH » .,.
-- o0o --
