6
ngoài. – Còn nói rằng “bình” là bình ở bên trên ñể dồn xuống dưới. Vì vậy ở tại toàn thời nói “dùng vị tân ñể làm cho tán…” ở
tư thiên thời nói : “dùng vị toan ñể tả…”
(2). Ở ñây cũng giống với trị pháp ở tại toàn… chỉ thiếu mất một câu “dùng vị khổ ñể cho phát ra…” . Bởi từ dưới dẫn lên
trên, mà lại dâm vào bên trong, nên cần phải theo mà phát tán ra ngoài.
(3). Thấp là thấp-khí của Thổ. Vậy ở bộ phận trên Nhiệt quá, cũng nên dùng tân ôn ñể phát tán, cho có mồ hôi ra mới
thôi.
(4). Hoả của Thiếu-dương là ðịa-hoả. Nếu “bình” mà chữa ñược là do Nhiệt-dâm ở bên trong. Cho nên phải dùng vị khổ ñể
phát ra. ðó chính là cái nguyên-khí của Tam-tiêu, cho nên lại dùng vị toan ñể thâu lại, không ñể cho phát tán quá… ðến như
cái nhiệt Thiếu-âm, là do cái hoả của quân chủ, dâm quá thời trong ngoài cùng hợp, cũng nên dùng vị khổ làm cho phát ra.
(5). Khổ và ôn thắng ñược thanh Kim. Tân có thể nhuận ñược táo ; táo thời tất sinh ra chứng Nội-kết ; cho nên dùng vị
toan và khổ ñể làm tiết ra.
(6). Bị dâm vào bên trong, thời sẽ liên can ñến Tạng-khí cho nên ở trên nói : “ dùng vị tân làm cho nhuận, dùng vị khổ làm
cho kiên…” . Vì ñó là vị thắng ở bên ngoài, chỉ nên “bình” và “tả” mà thôi.
_________________________________ KINH VĂN ______________________________________
Hoàng-ðế hỏi :
--. Tà-khí phản thắng, ñiều trị như thế nào ?
Kỳ-Bá thưa rằng :
--. Phong tư ở ñất, Thanh lại thắng nó ;trị bằng toan và ôn, tá bằng khổ và cam. Dùng vị tân ñể bình.
•
Nhiệt tư ở ñất, Hàn lại thắng nó ; trị bằng vị cam và nhiệt, tá bằng khổ và tân. Dùng vị hàm ñể bình.
•
Thấp tư ở ñất, Nhiệt lại thắng nó ; trị bằng vị khổ và lãnh, tá bằng vị hàm và cam. Dùng vị khổ ñể bình.
•
Hoả tư ở ñất, Hàn lại thắng nó ; trị bằng vị cam và nhiệt, tá bằng vị khổ và tân. Dùng vị hàm ñể bình.
•
Táo tư ở ñất, Nhiệt lại thắng nó ; trị bằng vị bình và hàn, tá bằng vị khổ và cam. Dùng vị tân ñể bình, lấy
hoà làm lợi.
•
Hàn tư ở ñất, Nhiệt lại thắng nó ; trị bằng vị hàm và lãnh, tá bằng vị cam tân. Dùng vị khổ ñể bình.
(1)
(1). “Lại thắng…” tức là nói về cái khí bất chính lại thắng cái khí tại toàn, chủ tuế. Vậy phải dùng những vị có cái khí vị
thắng ñược tà ñể bình và trị lại.
_________________________________ KINH VĂN ______________________________________
Hoàng-ðế hỏi :
--. Tà khí lại thắng khí tư thiên, thời trị liệu như thế nào ?
Kỳ-Bá thưa rằng :
--. Phong hoá ở Trời, Thanh lại thắng nó, trị bằng toan và ôn ; tá bằng vị cam và khổ.
•
Nhiệt hoá ở Trời, Hàn lại thắng nó, trị bằng vị cam và ôn ; tá bằng vị khổ, toan và tân.
•
Thấp hoá ở Trời, Nhiệt lại thắng nó, trị bằng vị khổ và hàm ; tá bằng vị khổ và toan.
•
Hoả hoá ở Trời, Hàn lại thắng nó, trị bằng vị cam và nhiệt ; tá bằng vị khổ và tân.
•
Táo hoá ở Trời, Nhiệt lại thắng nó, trị bằng vị tân và hàn ; tá bằng vị khổ và cam.
•
Hàn hoá ở Trời, Nhiệt lại thắng nó, trị bằng vị hàm và lãnh ; tá bằng vị khổ và tân.
(1)
(1). ðây nói về 6 khí tư thiên, tà khí lại thắng, nên dùng những vị có cái khí và vị thắng ñược nó ñể bình, trị.
_________________________________ KINH VĂN ______________________________________
Hoàng-ðế hỏi :
--. Sáu khí tương thắng như thế nào ?
Kỳ-Bá thưa rằng :
--. Thắng của Quyết-âm sinh ra các chứng : tai ù, ñầu váng ; trong bụng rộn rực như muốn thổ, VỴ cách như
hàn ; khí dồn vào khư và hiếp mà thành nhiệt, tiểu tiện vàng và ñỏ ; Vỵ quản thống, dồn lên hai hiếp ; trường
minh, sôn, tiết ; kiết lỵ ñỏ hoặc trắng ; quá lắm thời ẩu thổ, cách yết không thông.
(1)
(1). ðây nói về cái khí tam âm, tam dương chủ tuế, bị dâm thắng mà sinh bịnh, thời nên lấy những vị có khí vị thắng lại
ñược ñể bình nó.
