một giai cấp; mỗi người mỗi vẻ, nhưng tất cả đều mang trên mình con dấu
chính của thời đại, tức là hình ảnh dục vọng hung hãn đè nén và tiêu diệt
thiên lương; do đó con người ta ở đời không nên phí sức mà tranh danh
đoạt lợi, hãy nên biết tiết chế dục vọng của mình.
Nhà luân lý Thackeray đã nhìn xã hội nước Anh – đúng hơn là xã hội
thượng lưu trưởng giả nước Anh – với con mắt rất bi quan, hoài nghi,
nhưng không thờ ơ, trái lại hết sức soi mói; do đó những chi tiết nêu lên
trong tác phẩm có một giá trị hiện thực lớn.
Mũi nhọn đả kích của tác giả chĩa thẳng vào những tầng lớp đang chễm
chệ ngồi trên cổ quần chúng lao động.
Ngòi bút của ông tỏ ra không thương xót đối với giai cấp quý tộc. Khác
với giới quý tộc Pháp bị phá sản sau cách mạng, chuyên sống bằng những
thủ đoạn bịp bợm, giới quý tộc tư sản nước Anh vẫn giữ được hầu hết
những đặc quyền; nhưng không phải vì vậy mà bản chất của chúng khác
nhau. Sinh hoạt thối nát, tư cách đê tiện, mâu thuẫn giữa địa vị tôn quý và
tâm lý xảo quyệt, bỉ ổi, bất nhân, đó là những nét đặc trưng của giai cấp
quý tộc Anh từ nhỏ đến lớn, được nêu bật qua hai nhân vật điển hình là tôn
ông Pitt Crawley và hầu tước Xtên.
Tôn ông Pitt Crawley đại diện cho tầng lớp quý tộc thôn quê, chúa đất
một vùng, nghị sĩ quốc hội, lãnh chức vụ “bảo an đại quan”
lão bóc lột nông dân tàn nhẫn đến mức hầu hết tá điền trong trang trại của
lão đều bị phá sản. Lão lại có thói keo cú bủn xỉn: Ở trại, lão khoác bộ áo
đài các của ông chúa một vùng, nhưng hễ ra tỉnh là nơi không ai biết mặt
biết tên, lão ăn ở bần tiện đến bẩn thỉu: chia đôi củ hành rán với người ở,
đòi lại từng xu lẻ tiền tiêu vặt… Nhà nghị sĩ quốc hội ấy có cái đức không
thèm đọc thông viết thạo; là đại diện cho dân nhưng lão chỉ thích những
chuyện bắt người, đánh người. Lạc thú duy nhất của lão trên đời là rượu,
đàn bà và kiện tụng.
Con người lấy vật dục làm lẽ sống ấy, hoàn toàn vô tín ngưỡng, coi em
ruột như quân thù, đánh vợ như bổ củi, không hề biết giáo dục con cái là gì.
Càng già lão càng trác táng một cách trắng trợn; mảnh áo sĩ diện đã rách
