chuyết hoàn toàn khác với việc học các qui tắc. Với trẻ con, tạo vật vẫn còn
chưa hoàn chỉnh, như còn đang trong buổi bắt đầu tạo tác từ chốn hỗn
mang. Khi vẽ, chính là chúng đang phác thảo nên thế giới vậy.
Không phải vô cớ mà các họa sỹ đời Nguyên dùng nét tươi sống và
những thiết kế vụng dại cho tranh vẽ của họ. Họ sợ bị nổi tiếng rồi phải
tham gia việc chính trị. Triệu Mạnh Phủ không nề hà có vua là ngoại bang
xâm lược, vẫn ra làm quan, hưởng mọi phú quí, và thành kình địch của các
danh họa Đường và Tống. Nhưng dù sao thì việc tham chính như thế cũng
làm tổn hại đến nghệ thuật của ông.
Vậy thì tươi sống với vụng dại có gì là tốt? Tươi sống thì đỡ thành làm
bộ và sẽ có được cái gọi là phong cách Văn Nhân Họa. Vụng dại thì đỡ
thành tỉ mẩn và nhờ thế mà có được lịch lãm, nó là cái vẫn gọi là phong thái
sâu xa của thi nhân vậy.
Dùng mực thưa mỏng quá thì không tạo được không khí; nhưng cố gắng
tạo không khí quá thì dễ trầm mục. Mực loãng quá thì mất nét mất thớ và
không làm sáng tối được, nhưng quá chăm chú vào sáng tối lại là biểu hiện
của gắng sức và không thoải mái. Trong các điều uyên áo của lục pháp (sáu
phép tắc), luôn phải nhớ đến việc dụng mực sao cho phải.
Cái đi về bên trái phải bắt đầu từ bên phải. Cái đi về bên phải tất phải bắt
đầu từ bên trái. Đi thẳng tuột là hỏng. Muốn có ngọn phải có gốc. Mọi vật
trong thiên nhiên đều như vậy cả. Cứ nhìn cho kỹ sẽ thấy.
