Lời người dịch
Ba bốn tuổi học cầm bút vẽ, cha tôi bảo “tha hồ thích gì vẽ nấy.” Lên
chín lên mười, ông bảo, “Nhìn cho kỹ, thấy gì vẽ thế.” Đến lúc vỡ giọng,
ông thường hỏi, “Định vẽ cái gì? Muốn vẽ ra sao?” Lại hối thúc phải học
ngoại ngữ, đọc cho nhiều, xem cho rộng. Không được vào trường Mỹ thuật,
ông bảo, “Càng tốt.” Rồi chiến tranh. Tôi kiếm sống đủ nghề, lang bạt
nhiều nơi, lần nào nhận thư cha cũng thấy một câu ở cuối: “Mỗi ngày nhớ
kí họa mấy cái, đừng bỏ luyện tập.” Bức thư cuối cùng, ông dặn, “Bom đạn
chẳng còn gì, giữ được ít giấy tờ, bố để trong ba cái thùng tôn.” Bốn năm
sau khi ông mất, tôi mới về được đến nhà. Trong ba cái thùng tôn ấy, tôi tìm
được một chồng các vựng tập khổ lớn tranh và thư pháp Trung Quốc, với
một cuốn sách nhỏ ngả vàng đã gẫy gáy, là cuốn The Chinese Theory of Art
của cố giáo sư Lâm Ngữ Đường.
Trong hai năm liền, tôi đọc đi đọc lại cuốn sách. Nó khiến cho tôi như
được sống lại tuổi hoa niên, thấy lại mùi dầu lanh (linseed oil) và mùi xăng
trong chiếc Simca mà cha tôi dùng làm nhà vẽ lưu động đi khắp các miền
đất nước. Đặc biệt, nó làm cho tôi hay nhớ lại lần đầu tiên “đi vẽ ngoài”,
tức là đi vẽ phong cảnh, lúc về bị mưa đá, chân trần ôm cặp giấy vẽ chạy
dưới mưa, những hạt nước đá buốt lạnh dưới chân và trên mặt. Tại sao
cuốn sách lại khiến tôi nhớ lại những cái đó, tôi không biết. Phải chăng nó
làm tôi nhớ lại cái thế giới hội họa mà gần nửa thế kỷ qua, cuộc sinh tồn đã
dìm xuống tầng tiềm thức của tôi? Cái thế giới với những khái niệm và tư
tưởng thật tuyệt đối và cao nhã về một công việc đã khiến những cư dân
trong hang Lascaux khẳng định được nhân tính linh thiêng của mình?
Sau khi dịch cuốn “Cuộc đời của Pi”, các bạn trong nhóm xuất bản hỏi
có cuốn sách nào tôi muốn làm tiếp không. Tôi đã nhiệt liệt đề nghị được
dịch cuốn này. Lý do ích kỷ của tôi là làm được một việc tôi thật sự thích
thú, mà lại có ít tiền. Ở đời có mấy khi được như vậy! May sao, mọi người
đều tin rằng sự thích thú ích kỷ của tôi sẽ đem lại niềm vui và những lợi lạc
thanh tao cho rất nhiều bạn đọc yêu thích hội họa.
