Giới thiệu
I
Khi soạn sách này, mục tiêu của tôi là xây dựng một tài liệu nguồn về lý
thuyết hội họa Trung Quốc, đồng thời cũng là một cuốn sách giúp người
đọc thưởng thức thấu đáo hơn cái đẹp của tranh cổ điển Trung Hoa trên cơ
sở hiểu biết về mục đích, khuynh hướng và lịch sử phát triển của nền nghệ
thuật này. Nội dung chính là phần dịch những bút tích của chính các họa sỹ
và nhà phê bình nghệ thuật người Trung Quốc viết về hội họa, kể cả về kỹ
thuật, phong cách và thị hiếu. Hy vọng của tôi là qua những bút tích này,
độc giả nước ngoài sẽ hiểu rõ hơn người họa sỹ Trung Quốc mong muốn
đạt được gì, tại sao, và họ đã làm những gì để đạt được những điều đó. Tuy
nhiên, tôi cũng hiểu rằng nhất thiết phải có lời giới thiệu chu đáo cho các
bút tích đó, cũng như thông tin về thân thế và môi trường sáng tác của họa
sỹ. Như vậy, người đọc mới có được một cái nhìn toàn cảnh về lịch sử hội
họa Trung Quốc.
Thực ra đã có rất nhiều tài liệu bằng tiếng Anh trích dẫn và bình phẩm về
hội họa Trung Quốc. Tuy nhiên, bạn đọc vẫn phải mất rất nhiều công lượm
lặt mỗi khi muốn tìm hiểu một tác giả hoặc một tác phẩm nào đó. Trong
cuốn sách này, tôi cố gắng trình bày lý thuyết hội họa Trung Quốc một cách
tổng thể theo quan điểm lịch sử, như vậy mới thấy rõ được quá trình phát
triển của mọi phong cách và trường phái. Nói vậy không có nghĩa là tôi
dám phủ nhận các công trình nghiên cứu tổng hợp đã có và rất xuất sắc về
nghệ thuật Trung Quốc, kể cả những bài viết trên các bản tin và tạp chí về
từng giai đoạn và từng họa sỹ, ví dụ như của tác giả Victoria Contag và
Alexander Soper. Dù sao, tôi thấy vẫn cần có một công trình tổng thể đầy
đủ hơn. Vào thời điểm này, chỉ có cuốn The Chinese on the Art of Painting
(Người Trung Quốc nói về Hội Họa) của Osvald Sirén là một công trình
loại này. Nhưng theo thiển ý, các bản dịch của Sirén bị vụng về, khó hiểu,
và nhiều khi lạc ý. Trong lời giới thiệu cho cuốn sách của mình, Sirén viết:
“Tôi đã cố gắng tôn trọng hết mức những đặc điểm của ngôn ngữ Trung
Quốc và không muốn gượng ép chuyển lối trình bày của người Trung Quốc
