kéo dài trong công việc của bộ tham mưu. Việc đọc bức điện đã diễn ra quá
trễ để ông bộ trưởng Hải quân có thể báo động cho đội tàu ở Gibraltar. Thật
tệ hại! Trong lúc chính tùy viên hải quân của Vichy tại Madrid đã cảnh báo
tùy viên của Anh và như thế, viên đô đốc tư lệnh tại Gibraltar được báo
động từ hai nguồn tin khác nhau, tuyệt nhiên không có hành động nào để
ngăn chặn những con tàu nguy hiểm.
Trong khi đó thái độ công khai của ông Thủ tướng đối với những
người theo de Gaulle góp phần đắc lực vào việc làm yếu đi những náo động
của quốc hội và báo chí. Dẫu sao vụ Dakar vẫn để lại trong lòng người dân
Anh một vết thương nhức nhối và trong tinh thần người Mỹ, ý tưởng rằng
nếu một ngày nọ phải đổ bộ lên lãnh thổ do Vichy chiếm giữ, hành động
phải được tiến hành không có Nước Pháp Tự Do và người Anh.
Ngay trước mắt, trong mọi trường hợp, các bạn đồng minh Anh của
chúng tôi đã kiên quyết không lặp lại chuyện này. Đô đốc Cunningham
tuyên bố dứt khoát với tôi rằng ông buộc phải từ bỏ chuyện tiếp tục vụ việc
bất luận cách nào. Bản thân ông chỉ có thể hộ tống tôi tới Cameroun mà
thôi. Hướng nhắm tới là Douala. Ngày 8 tháng Mười, trong lúc các tàu
Pháp tiến vào eo biển Wouri, các tàu Anh chào đón chúng tôi và đi mất.
Tuy nhiên thành phố vẫn hết sức nồng nhiệt khi tàu Commandant-
Duboc, trên đó tôi quá giang, tiến vào hải cảng Douala. Leclerc đợi tôi tại
đây. Sau khi duyệt qua các đội quân, tôi tới tòa nhà chính phủ trong lúc các
đơn vị đến từ Anh đang đổ bộ. Công chức, kiều dân Pháp, thân hào nhân sĩ
tại chỗ, mà tôi tiếp xúc, đều thấm đẫm nhiệt tình với đất nước. Tuy nhiên
họ không chút nào quên những vấn đề đặc biệt của họ, mà vấn đề chính yếu
là duy trì việc xuất khẩu các thổ sản và cho mang tới những thứ cần thiết
cho cuộc sống mà ở đây không có. Nhưng trên tất cả mọi lo lắng và bất
đồng, sự thống nhất tinh thần của những người thuộc phong trào Nước
Pháp Tự Do – dù khi họ dấn thân tại London hay tập họp tại châu Phi – vẫn
bộc lộ ngay tức khắc.
Sự đồng nhất bẩm sinh giữa tất cả những con người tập họp dưới lá cờ
Chữ thập Lorraine về sau sẽ trở thành một nhân tố thường hằng của chiến
dịch. Dầu ở đâu và chuyện gì có thể xảy ra, từ đây có thể dự kiến chắc chắn
