sự đơn độc, về khí hậu, về sự thiếu phương tiện. Nhưng để bù lại, môi
trường anh hùng nơi đây là nơi những hành động vĩ đại nảy sinh.
Éboué đón tôi tại Fort-Lamy. Tôi có cảm tưởng ông cho tôi thấy, một
lần cho tất cả, lòng trung thành và niềm tin của mình. Cùng lúc tôi nhận
thấy ông có đầu óc khá rộng rãi để bao quát những dự định lớn lao mà tôi
muốn đưa ông vào. Ông đưa ra những ý kiến thật hàm súc và trung thực về
những điều rủi ro và sự cố gắng. Tuy nhiên, với ông Thủ hiến, vấn đề là
thực hiện một công trình giao thông rộng lớn để cho nước Tchad có thể đón
nhận từ Brazzaville, từ Douala, từ Lagos, rồi đưa tới biên giới của nước
Libye thuộc Ý, tất cả phương tiện và hàng tiếp liệu mà các lực lượng Nước
Pháp Tự Do cần tới để điều hành một cuộc chiến hiệu lực. Đó là 6.000 cây
số đường mòn mà lãnh thổ phải vạch ra bằng phương tiện của chính mình
và giữ gìn để sẵn sàng. Ngoài ra, điều cần thiết là phải mở mang kinh tế đất
nước hầu nuôi sống các chiến binh và những người lao động và xuất khẩu
để đài thọ các chi phí. Nhiệm vụ này càng thêm phần khó khăn vì một số
lớn kiều dân và công chức sẽ được điều động.
Cùng với Đại tá Marchand, Tư lệnh các đội quân của Tchad, tôi bay
tới Faya và các đồn bốt tại sa mạc. Tại các nơi này tôi thấy các đội quân
kiên cường nhưng thiếu thốn kinh khủng. Về đơn vị lưu động, chỉ có những
đơn vị lính cưỡi lạc đà và vài phân đội xe hơi. Vì vậy mà khi tôi tuyên bố
với các sĩ quan này rằng tôi tin rằng một ngày nào đó họ sẽ có thể đánh
chiếm Fezzan và tới Địa Trung Hải, tôi thấy trên mặt họ hiện ra vẻ sững sờ.
Với họ những cuộc đột kích của quân Đức và Ý, mà có thể họ khó đẩy lùi,
có nhiều khả năng xảy ra hơn cuộc tấn công của quân Pháp với quy mô lớn
như tôi đã vạch ra viễn cảnh. Vậy mà không một người nào trong bọn họ tỏ
ra ngập ngừng trong tiếp tục cuộc chiến, và cờ Chữ Thập Lorraine đã được
giương cao khắp nơi.
Trong khi đó, về phía tây, trên lãnh thổ Niger và các ốc đảo thuộc sa
mạc Sahara, đồng chí của các sĩ quan này – cũng thiếu thốn như họ và đóng
ở biên giới nước Libye – không có người chỉ huy nào dám phá bỏ những sự
mê hoặc; họ sẵn sàng nhả súng bắn vào bất kỳ ai dám lên tiếng rằng sẽ lãnh
đạo họ chiến đấu chống lại những kẻ thù của nước Pháp! Trong tất cả
