phi lý. Tại bệnh viện, tôi thăm những người bị thương của hai phía được
chăm sóc sát bên nhau. Rồi tôi gặp các cấp chỉ huy các đơn vị của Vichy.
Vài đơn vị gia nhập Nước Pháp Tự Do. Hầu hết được chỉ huy yêu cầu “vẫn
trung thành với ngài Thống chế” nên mong được giam giữ. Để tiếp tục
phục vụ, họ chờ đợi được trở về từ Bắc Phi trong chiến tranh và, ngay từ
đó, như bao người khác, đã anh dũng chu toàn nhiệm vụ của họ. Têtu được
giao cho các cha dòng Saint-Esprit cưu mang và sau đó chuyển tới bệnh
viện Brazzaville. Từ đó, năm 1943 ông cũng lên đường đi Alger.
Các đài phát thanh Dakar, Vichy và Paris tuôn ra những lời chửi rủa
điên cuồng sau khi đã hò hét thắng lợi một cách quá đáng vài tuần lễ trước
đây. Tôi bị cáo buộc là đã ném bom, đốt cháy và cướp phá Libreville, thậm
chí bắn hạ các nhân vật tai mắt mà bắt đầu là vị giám mục, Đức ông Tardy.
Dường như bằng cách tạo ra những điều dối trá như thế, người của Vichy
muốn che giấu điều ô nhục nào đó. Trong lúc xảy ra vụ Dakar, họ đã bắt ba
phi công Pháp tự do không vũ khí được đặt trên đất Ouakam, rồi
Boislambert, Bissagnet, và Kaouza – những người đã được tôi bí mật gửi
vào thành phố – với bác sĩ Brunel, để loan truyền những lời tốt đẹp. Chỉ có
Brunel trong số những “nhà truyền giáo” đó, sau các biến cố, có thể trở lại
Gambie thuộc Anh. Những lời cáo buộc của Dakar khiến tôi nghĩ rằng có lẽ
người ta muốn trả thù trên con người tù binh. Bởi đã cho đề nghị với
Boisson, trong sự kín đáo cố tình, trao đổi những người này với Têtu và các
sĩ quan của ông ta, các làn sóng phát thanh từ Dakar đã công bố ngay lúc ấy
cuộc vận động của tôi với nhiều lời lăng nhục và dọa dẫm. Lúc đó tôi mới
báo cho ông cao ủy của Vichy biết rằng tôi đang có trong tay những người
bạn của họ đủ để bảo đảm cho những người bạn của Nước Pháp Tự Do mà
ông ta đang nhốt trong tù. Đài phát thanh đối phương tức thì hạ giọng.
Vả chăng, nhiều dấu hiệu cho thấy các biến cố đã làm cho nhà cầm
quyền Vichy bối rối ra sao. Nỗi khoan khoái đớn hèn mang lại từ cuộc đình
chiến đã tan biến nhanh chóng. Trái với điều mới đây họ đã đoán trước để
biện minh cho sự đầu hàng của họ, quân thù đã không thôn tính được nước
Anh. Mặt khác, sự kiện nhiều nước thuộc địa theo de Gaulle, rồi vụ việc
Dakar, cuối cùng vụ việc Gabon, cho thấy nếu Nước Pháp Tự Do biết sử
