Tôi đã nghĩ tới chuyện này ngay từ đầu. Quả thật điều đáng căm phẫn
là, sát kề bên Terre-Neuve, một quần đảo nhỏ của Pháp mà dân chúng đòi
về với chúng tôi lại bị đặt dưới sự tuân thủ Vichy. Người Anh bị ám ảnh bởi
ý tưởng theo đó trên đường đi của những đoàn tàu, một ngày nào đó tàu
ngầm Đức có thể tìm ra sự yểm trợ đặc biệt nhờ trạm phát thanh tại Saint-
Pierre, nên họ mong sự tập hợp. Nhưng theo họ, trước tiên phải có sự đồng
tình của Washington. Phần tôi, tôi thấy sự đồng tình này đáng mong, nhưng
không cần thiết, bởi ở đây chỉ có vấn đề nội bộ của Pháp. Thậm chí, tôi
càng kiên quyết tin chắc vào quần đảo hơn khi thấy Đô đốc Robert, Cao ủy
của Vichy tại Antilles, Guyane và Saint-Pierre điều đình với người Mỹ,
điều này chỉ có thể đưa tới việc trung lập hóa các lãnh thổ này của Pháp
dưới sự bảo đảm của Washington. Được biết vào tháng Chạp, đô đốc Horne
đã được Roosevelt gửi tới Fort-de-France để thương lượng với Robert về
điều kiện trung lập hóa các thuộc địa của chúng tôi ở châu Mỹ và tàu bè
của chúng tôi ở đây, tôi quyết hành động ngay trong cơ hội đầu tiên.
Cơ hội này xuất hiện dưới những nét sắc sảo của Đô đốc Muselier. Bởi
ông phải tới Canada để thanh tra tàu ngầm tuần tra Surcouf bấy giờ đặt căn
cứ tại Halifax cũng như các tàu hộ tống Pháp đang hộ tống các đoàn tàu, tôi
thỏa thuận trên nguyên tắc ông sẽ thực hiện công việc này. Trên thực tế,
ngày 12 tháng Chạp khi đã tập hợp quanh tàu Surcouf các tàu hộ tống
Mimosa, Aconit và Alysse, ông sẵn sàng ghé lại Saint-Pierre-et-Miquelon.
Nhưng ông nghĩ chính ông phải yêu cầu trước, tại Ottawa, sự đồng ý của
người Canada và người Mỹ. Bí mật đã bị phá vỡ. Tôi tự thấy mình buộc
lòng phải báo cho người Anh biết để tránh mọi điều giấu giếm. Với
Muselier, Washington trả lời: “Không!” qua ông bộ trưởng của họ tại
Ottawa; ông đô đốc đã tuyên bố với ông này là, ngay lúc bấy giờ, ông đã từ
bỏ chuyện tới các đảo. Chính phủ London viết thư cho tôi, cho biết phần
họ,họ không gây trở ngại nào, nhưng vì có sự chống đối của Mỹ, họ yêu
cầu phải đình hoãn công việc. Trong những điều kiện đó, và trừ phi có sự
kiện nào mới, chúng tôi sẽ phải từ bỏ chuyện này.
Nhưng sự kiện mới lại xảy ra. Vài giờ sau khi trả lời cho tôi, Bộ Ngoại
giao Mỹ báo cho chúng tôi biết – phải chăng với chủ định – rằng chính phủ
