Về phía mình, chúng tôi đã gửi tới Moscou Tướng Petit trong vai trò
liên lạc quân sự. Người Xô Viết đã biểu lộ với ông ngay tức khắc một thái
độ niềm nở và trân trọng: những hội nghị bộ tham mưu, thăm viếng mặt
trận, tiếp tân dưới sự chủ trì của chính Staline. Tôi đã tự hỏi phải chăng
mục tiêu những cử chỉ cầu thân của họ đối với Petit chỉ có tính cách nghề
nghiệp? Dầu sao những báo cáo tới từ nhiều nguồn khác nhau vẫn gây ấn
tượng rằng các đạo quân Nga trước tiên bị đánh tan bởi cuộc tấn công của
quân Đức, đã dần dần trấn tĩnh lại, rằng nhân dân, trong những phần sâu
thẳm của họ, vẫn đứng lên vì cuộc kháng chiến, rằng trong thảm họa của
đất nước, Staline tự phong mình là thống chế và không rời bộ quân phục
nữa, đã cố xuất hiện như người lãnh đạo của nước Nga thường ngày hơn là
người được sự ủy nhiệm của chế độ.
Bản đồ trận đánh mênh mông được căng ra trên tường các phòng làm
việc của chúng tôi. Ở đó người ta thấy triển khai nỗ lực vượt bậc của người
Đức. Ba nhóm đạo quân của họ: von Loeb, von Bock, von Rundstedt, trong
bốn tháng, đã xâm nhập sâu các vùng đất Nga, bắt giữ nhiều trăm ngàn tù
binh, lấy đi một số chiến lợi phẩm khổng lồ. Nhưng vào tháng Chạp, xung
quanh Moscou, hành động mãnh liệt của Joukov, được sự hỗ trợ hiệu quả
của một mùa đông nghiệt ngã tới sớm, đã chặn đứng và đẩy lùi quân xâm
lược. Leningrad không ngã gục. Sébastopol vẫn đứng vững. Dường như
Hitler không thể áp đặt cho Bộ Chỉ huy Đức chiến lược duy nhất có thể có
tính quyết định, tập họp tất cả các lực lượng cơ giới theo hướng duy nhất là
thủ đô Xô Viết để đánh thẳng vào trái tim kẻ thù. Mặc dầu đã đạt được
những thắng lợi mẫu mực của các chiến dịch Ba Lan, Pháp, các nước
Balkans, lần này lãnh tụ Đức quốc xã đã phải theo những lề thói quen thuộc
cũ, phân bổ các phương tiện tấn công cho ba ông thống chế của mình, dàn
ra một mặt trận chứ không tung ra một mũi tấn công đột phá. Sự bất ngờ
qua rồi, trên những bề rộng mênh mông, quân Nga đã làm cho ông ta phải
trả giá đắt.
Trong khi chờ đợi, chúng tôi cố gắng cung cấp cho mặt trận phía đông
một sự đóng góp trực tiếp, dù khiêm tốn. Các tàu hộ tống và tàu chở hàng
của chúng tôi tham gia những đoàn tàu của đồng minh, qua biển Arctique
