Than ôi! Vì không khá tiếng Anh, tôi thường ngỏ lời bằng tiếng Pháp.
Nhưng tiếp theo, Soustelle vào cuộc. Bài diễn văn của tôi, được dịch trước,
đã được phân phát ngay khi tôi đọc nó. Báo và đài phát thanh Anh và Mỹ
đảm nhận việc loan truyền phần cốt yếu của nó. Vềtính khách quan, tôi chỉ
thấy nó có tính tương đối trên những tờ báo ngày của Mỹ vẫn làm nổi bật
những câu đã được ngoại suy. Những câu đó dù sao cũng tới với công
chúng. Các cơ quan của Anh thì thường không nể nang trong sự phê phán
cũng không bóp méo các văn bản. Cần phải nói thêm là báo chí châu Mỹ
La Tinh vì tình hữu nghi với nước Pháp, vẫn coi trọng chủ nghĩa de Gaulle,
và có thể vì muốn bù trừ cho thái độ của Hoa Kỳ, đã không ngại đặt những
lời tuyên bố của tôi vào chỗ tốt. Tóm lại, và trừ những lúc khủng hoảng, để
bóp nghẹt tiếng nói của tôi, người ta phải viện dẫn tới “những điều cần thiết
về mặt quân sự”, tôi luôn luôn thấy các nước dân chủ đồng minh vẫn tôn
trọng tự do phát biểu.
Trước khi tới vùng Levant vào mùa xuân 1941, tôi đã nói chuyện
trước những cử tọa người Anh, đặc biệt tại câu lạc bộ Foyles Literay
Luncheon và tại nhóm Pháp-Anh của quốc hội. Sau lần trở về London vào
tháng Chín, và cho tới tháng Sáu tiếp theo, hội “Báo chí quốc tế”, công
nhân, quan chức và cán bộ nhà máy xe tăng English Electric, tại Stafford,
hội Hoàng gia châu Phi, các hiệp hội báo chí nước ngoài, câu lạc bộ Pháp
tại viện đại học Oxford, hội nói tiếng Anh, câu lạc bộ City Livery, Ủy ban
Lợi ích chung thuộc bộ Quốc phòng, hội đồng thị chính và thân hào nhân sĩ
Edimbourg, một buổi họp của các thành viên Hạ nghị viện tổ chức tại quốc
hội, đã lần lượt nghe tôi nói chuyện. Tháng Năm năm 1942, lần đầu tiên tôi
tổ chức một cuộc họp báo. Ngày 14 tháng Bảy năm 1941, khi tôi có mặt tại
Brazzaville, Hiệp hội Truyền thanh quốc gia Mỹ, qua tất cả các đài của họ,
đã tiếp phát một lời kêu gọi của tôi tới Hợp chúng quốc trên đài phát thanh.
Ngày 8 tháng Bảy năm 1942, hãng Columbia đã truyền đi tại Mỹ, đặc biệt
tới công viên trung tâm của New York nơi ông Thị trưởng La Guardia đã
long trọng tập họp đám đông, một bài nói chuyện bằng tiếng Anh của
“người bạn và đồng minh de Gaulle của chúng ta.” Ngày 14, nhân ngày
quốc khánh Pháp, thông điệp mới gửi tới người Mỹ. Hết dịp này tới dịp
